Giriş: Poliklorlu bifeniller (PCB) endüstriyel amaçla üretilen organik klorlu bileşiklerdir. Doğada yaygın kimyasal kirlenmeye yol açtıkları ve lipofilik özellikleri nedeniyle canlı organizmada birikme eğilimi gösterdikleri bilinmektedir. Bu çalışmada, farklı iki PCB karışımı olan Aroklor 1221 (A1221) ve Aroklor 1254 (A1254)’ün dişi sıçanlarda korteks, hipokampus, striatum ve hipotalamus dokularında katekolamin düzeyleri üzerine etkilerinin araştırılması amaçlandı.

Gereç ve Yöntem: Toplam 25 Wistar dişi sıçan üç gruba ayrıldı ve sırasıyla; taşıt solüsyonu olarak dimetil sülfoksit (%4), A1221 (10 mg/kg) ve A1254 (10 mg/kg) subkutan yolla gün aşırı olarak ve 46 gün süreyle uygulandı. Deneylerin sonunda hayvanlar dekapite edildi ve beyin dokuları hızla alındı. Korteks, hipotalamus, striatum ve hipokampus bölgeleri çıkartıldıktan sonra homojenize edildi. Doku noradrenalin, dopamin ve metabolit düzeyleri HPLC-ECD metodu kullanılarak ölçüldü.

Bulgular: A1221; noradrenalin ve onun metaboliti olan dihidroksifenil glikol (DHPG) düzeylerini korteks ve striatumda artırırken (p<0.05), hipotalamus ve hipokampusta anlamlı şekilde azalttı (p<0.05). A1254; hipotalamus ve kortekste DHPG miktarını, striatumda ise DHPG ve noradrenalin seviyelerini birlikte artırdı (p<0.05). Her iki PCB karışımı dopamin düzeylerini bölgelerin hepsinde azaltırken, dopaminin metaboliti olan dihidroksifenil asetik asit (DOPAC) miktarında ise hipotalamus, korteks ve striatumda artışa neden olurken hipokampusta azalmaya yol açtı (p<0.05).

Sonuç: PCBlerin farklı beyin bölgelerinde noradrenerjik ve dopaminerjik nörotransmiter düzeylerini etkiledikleri görülmektedir. Bu bulgular, PCB kontaminasyonunun nörodejeneratif hastalıklara dispozisyon yönünden önemli olabileceğini düşündürmektedir. Bu maddelere maruziyetin sebep olduğu genel toksik etkilerin yanısıra, santral katekolaminerjik sisteme etkileri de dikkate alınmalıdır. ©2007, Fırat Üniversitesi, Tıp Fakültesi