Amaç: Bu çalışmada, formaldehite maruz bırakılan sıçanların karaciğerlerinde oluşan histolojik ve biyokimyasal değişiklikler ile melatonin hormonunun bu değişiklikler üzerine olası etkilerinin incelenmesi amaçlandı.

Gereç ve Yöntem: Toplam 21 adet erkek Wistar-albino cinsi sıçan üç eşit gruba ayrıldı. Grup I’deki kontrol sıçanlara sadece % 0.9’luk NaCl intraperitoneal (ip) uygulanırken, grup II’deki sıçanlara % 10 formaldehit (10 mg/kg, ip) ve grup III’teki sıçanlara ise formaldehitin yanı sıra melatonin (25 mg/kg, ip) günaşırı olarak enjekte edildi. 14 günlük bir uygulama sürecinden sonra bütün hayvanlar dekapite edildi. Karaciğer doku örnekleri histolojik işlemlerden geçirilerek ışık mikroskop altında incelendi. Ek olarak, karaciğer doku örneklerinde süperoksit dismutaz (SOD), glutatyon peroksidaz (GSH-Px), katalaz (CAT), ksantin oksidaz (XO) ve malondialdehit (MDA) seviyeleri belirlendi.

Bulgular: Formaldehite maruz bırakılan sıçanların SOD, GSH-Px, CAT, XO ve MDA seviyeleri kontrol değerlerinden anlamlı derecede yüksekti. Buna karşın, formaldehitle birlikte melatonin uygulanan sıçanların bu biyokimyasal değerleri melatonin uygulanmayan gruba nazaran düşüktü. Formaldehite maruz kalan sıçanların karaciğer doku örneklerinde gerçekleştirilen ışık mikroskobik değerlendirme, içi kan dolu sinüzoidler yanı sıra portal alanlar ve v.centralis civarında mononükleer hücre infiltrasyonunu açığa çıkardı. Ayrıca, hepatositlerin bazıları vakuoler dejenerasyon gösterirken, bazıları da hiperkromatik çekirdeğe sahipti. PAS boyamada, portal alanlara yakın hepatositler PAS negatifti. Melatonin ve formaldehitin birlikte uygulandığı sıçanlarda formaldehite bağlı histolojik değişiklikler nispeten daha az gözlendi.

Sonuç: Formaldehitin neden olduğu karaciğer hasarı melatonin uygulamasıyla kısmen önlenebilir. ©2008, Fırat Üniversitesi, Tıp Fakültesi