Amaç: Metotreksat, antikanserojen, antiinflamatuar özellikleri sayesinde kanser, romatoid artrit, psoriazis gibi çok sayıda hastalığın tedavisinde yaygın bir şekilde reçete edilmektedir. Bununla birlikte karaciğerde metebolize olmasından dolayı hepatotoksisite riski bulunmaktadır. Bu çalışma metotreksat kaynaklı muhtemel karaciğer hasarını belirlemek için planlandı.

Gereç ve Yöntem: Çalışmada 18 adet Wistar Albino cinsi dişi sıçan kullanıldı. Denekler 3 gruba ayrıldı. Grup I'deki sıçanlar kontrol olarak kullanıldı. Grup II'yi oluşturan sıçanlara deneyin 1.gününde tek doz 15mg/kg metotreksat intra peritoneal (ip) yolla, grup III'teki sıçanlara ise deneyin 1. ve 5. günlerinde metotreksat i.p. yolla uygulandı. Deneyin 8. gününde tüm gruplarda yer alan sıçanlar dekapite edildi. Midsaggital insizyon yapılıp karaciğer dokuları ışık mikroskobik incelemeler için %10'luk formaldehit solüsyonuna alındı.

Bulgular: Yapılan ışık mikroskobik incelemelerde grup II'de vasküler konjesyon, sinüzoidal dilatasyon, periportal alanda mononükleer hücre infiltrasyonu ve az sayıda heterokromatik çekirdekli hepatositler dikkat çekiciydi. Grup III'te ise vasküler konjesyonun ve sinüzoidal dilatasyonun oldukça yaygın olduğu saptandı. Periportal inflamasyon, makroveziküler yağlanma ve çok sayıda heterokromatik çekirdekli hepatosit ayırt edilen diğer bulgulardı. Ayrıca bu grupta belirgin fibroblast aktivasyonu saptandı.

Sonuç: Bu çalışmanın sonucunda kliniklerde birçok hastalığın tedavisinde kullanılan metotreksatın doz ve süre ayarlamasının oldukça dikkatli yapılması gerektiği sonucuna varıldı. Uzun süreli hazırlanan tedavi protokolleri karaciğeri yapısal anlamda dolayısıyla fizyolojik olarak menfi yönde etkiliyebilir.