[ Ana Sayfa | Editörler | Danışma Kurulu | Dergi Hakkında | İçindekiler | Arşiv | Yayın Arama | Yazarlara Bilgi | E-Posta ]
Fırat Tıp Dergisi
2018, Cilt 23, Sayı 4, Sayfa(lar) 184-188
[ Özet ] [ PDF ] [ Benzer Makaleler ] [ Yazara E-Posta ] [ Editöre E-Posta ]
Hastanede Yatırılan Yaşlı Hastaların Kırılganlık ile Uyku Kalitesi Arasındaki İlişki
Güler DURU AŞİRET, Funda ÇETİNKAYA
Aksaray Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Aksaray, Türkiye
Anahtar Kelimeler: Yaşlı, Kırılganlık, Uyku, Elderly, Fragility, Sleep
Özet
Amaç: Bu çalışma, hastanede yatarak tedavi gören yaşlılardaki kırılganlık ile uyku kalitesi arasındaki ilişkinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır.

Gereç ve Yöntem: Kesitsel nitelikteki bu araştırma, 01 Temmuz-30 Aralık 2016 tarihleri arasında Aksaray Devlet Hastanesi’nin dahiliye ve cerrahi kliniklerinde yatarak tedavi gören 186 yaşlı hasta ile yürütülmüştür. Araştırmanın verileri, araştırmacılar tarafından literatür ışığında hazırlanan tanıtıcı bilgiler formu ve Edmonton Kırılganlık Ölçeği (EKÖ) ve Görsel Kıyaslama Uyku Ölçeği (GKUÖ) kullanılarak toplanmıştır. Araştırmanın verileri tanımlayıcı istatistiksel yöntemlerin yanı sıra Pearson korelasyon testi kullanılarak değerlendirilmiştir.

Bulgular: Araştırmaya katılan yaşlı bireylerin yaş ortalaması 72.02±6.72 ve %57.5’inin kadın olduğu belirlenmiştir. Yaşlı bireylerin %84.4’ünün hastanede yattığı süre içerisinde uyku sorunu yaşadığı belirlenmiştir. Araştırma kapsamındaki yaşlı bireylerin EKÖ puan ortalamasının 8.18±3.4 ve GKUÖ puan ortalamasının olduğu 529.03±206.05 olduğu ve bireylerin %27.4’ünün şiddetli kırılgan, %19.9’unun hafif kırılgan, %19.4’ünün orta kırılgan olduğu saptanmıştır. Yaşlı bireylerin kırılganlık ve uyku kalitesi arasındaki ilişki incelendiğinde, EKÖ puan ortalaması ile GKUÖ puan ortalamasını arasında pozitif yönde bir ilişki olduğu belirlenmiştir (p =0.034, r =0.155).

Sonuç: Araştırmamızda yaşlı bireylerin uyku kalitesinin kötü olduğu ve kırılganlık arttıkça uyku kalitesinin düştüğü belirlenmiştir.

  • Başa Dön
  • Özet
  • Giriş
  • Materyal ve Metot
  • Bulgular
  • Tartışma
  • Kaynaklar
  • Giriş
    Dünyanın bazı bölgelerinde doğum hızının çok düşük olması ve doğumdan beklenen yaşam süresinin uzun olmasına bağlı olarak dünyada yaşlı nüfus hızla artmaktadır. Dünya nüfusunun 2012 yılında %8’inin 65 yaş ve üzerinde olduğu bildirilirken; 2015 yılında aynı yaş grubundaki bireylerin %8.5’e ulaştığı bildirilmektedir 1. Ülkemizde de dünyaya benzer olarak yaşlı nüfus artmaktadır. 2016 yılında 65 ve üzeri yaş grubundaki bireylerin oranının %7.3’e ulaştığı bildirilmektedir 2.

    Ömrün uzaması ile toplumlarda yaşlı insan sayısının artması mediko-sosyal ve ekonomik sorunları da beraberinde getirmektedir. Kişiler, bu sorunları çoğu kez gençken başkalarına gereksinim duymadan kolaylıkla çözümleyebilirken, yaş ilerledikçe sağlık sorunları başta olmak üzere sosyal ve ekonomik sorunlarında eklenmesi ile yaşlı birey günlük yaşamda karşılaştığı sorunların çözümünde yardıma ihtiyaç duyabilmektedir 3. Yaşlı bireylerin günlük yaşam aktivitelerini gerçekleştirmesini olumsuz etkileyen faktörlerden biri de kırılganlıktır 4. Kırılganlık kavramı tüm sağlık çalışanları için takip, tedavi ve bakımda en karmaşık ve en zorlayıcı sorunları oluşturan hasta grubunu tanımlarken kullanılmaktadır 5. Farklı bir tanıma göre ise kırılganlık, geriatrik bir sendrom olup, birden çok organ veya sistemde fonksiyonel kayıp, fizyolojik rezervde azalma ve stresörlere karşı savunmasızlığın artması olarak tanımlamaktadır 61.

    Kırılganlık yaşla birlikte artmakta ve 65 yaş ve üzeri bireylerin %4-59’unun kırılgan grupta yer aldığı bildirilmektedir 7. Fiziksel, bilişsel, psikolojik, sosyal faktörler kırılganlıkla ilişkilidir 8. Kırılganlığın ortaya çıkması ile birlikte bireylerin günlük yaşam aktivitelerinin olumsuz etkilenmesinin 5, yanı sıra düşme sıklığının artması, hastanede kalış süresinin uzaması, özel bakım hizmeti alma gereksiniminin ortaya çıkması, sağlık giderlerinin ve morbiditenin artması gibi olumsuz sağlık sonuçları görülmektedir 6. Kırılganlığın yaşlı bireylerin, sağlık bakım hizmeti kullanımını arttırdığı ve hastanede kalma süresini uzattığı da belirtilmektedir 5,9. Hastanede kalış süresinin uzaması bireylerde uyku kalitesinin düşmesine ve uyku problemlerinin yaşanmasına sebep olabilmektedir. 10,11. Literatürde değişen çevre faktörleri arasında yer alan hastane ortamında olmanın, bireylerin uyku kalitesini olumsuz etkilediği vurgulanmaktadır 10-13.

    Yaşlı bireylerde uyku kalitesi, yaşlanmayla birlikte uykunun yapısının değişmesi, uyku hijyeninin bozulması, hastalıkların ve kullanılan ilaçların artması ve özgül uyku bozuklukları gibi faktörlere bağlı olarak olumsuz etkilenmektedir 14. Ayrıca yaşlı bireyde uyku kalitesi öğrenim ve gelir durumu, kronik hastalığa sahip olma, huzurevinde kalma durumu ve süresine, yalnız olma durumuna bağlı olarak da etkilenmektedir 15. Ülkemizde yaşlı bireylerde görülen uyku sorunlarının incelendiği çok sayıda çalışma olmasına rağmen, kırılganlığın uyku kalitesine etkisinin incelendiği bir çalışmaya rastlanmamıştır. Bu çalışmada, hastanede yatarak tedavi gören yaşlı bireylerdeki kırılganlık ile uyku kalitesi arasındaki ilişkinin belirlenmesi amaçlanmıştır.

  • Başa Dön
  • Özet
  • Giriş
  • Materyal ve Metot
  • Bulgular
  • Tartışma
  • Kaynaklar
  • Materyal ve Metot
    Kesitsel nitelikteki bu araştırma, 01 Temmuz - 30 Aralık 2016 tarihleri arasında Aksaray Devlet Hastane-si’nin dahiliye ve cerrahi kliniğinde yatarak tedavi gören 186 yaşlı hasta ile yürütülmüştür. Araştırmanın evrenini hastanede yatarak tedavi görmekte olan yaşlı bireyler oluşturmuştur. Araştırmanın örneklemini ise araştırmaya katılmayı kabul eden, iletişim kurabilen, 65 yaş ve üzerinde olan ve hastanede en az üç gündür yatarak tedavi gören hastalar oluşturmuştur.

    Araştırmanın verileri, araştırmacılar tarafından literatürden yararlanılarak hazırlanan sosyodemografik ve tıbbi özellikleri değerlendirmeye yönelik 10 ve uyku özelliklerini değerlendirmeye yönelik 7 soru olmak üzere toplam 17 sorudan oluşan tanıtıcı bilgiler formu, Edmonton Kırılganlık Ölçeği (EKÖ) ve Görsel Kıyaslama Uyku Ölçeği (GKUÖ) kullanılarak toplanmıştır.

    Edmonton Kırılganlık Ölçeği
    Yaşlılarda kırılganlığı değerlendirmek amacıyla Rolfson et al. 16 tarafından geliştirilmiş olan ölçeğin ülkemizde geçerlik ve güvenilirlik çalışması Aygör 17 tarafından yapılmıştır. Ölçek 11 sorudan oluşmakta ve 0-20 puan aralığında değerlendirilmektedir. Ölçekten alınan puan 0-4 aralığında ise yaşlı birey kırılgan değil; 5-6 aralığında görünürde savunmasız, 7-8 aralığında hafif kırılgan, 9-10 aralığında orta kırılgan ve 11 puan ve üzerinde ise şiddetli kırılgan olarak değerlendirilmektedir. Aygör’ün 17 çalışmasında Cronbach alfa katsayısı 0.75 olarak belirlenmiştir.

    Görsel Kıyaslama Uyku Ölçeği
    Ölçek Verran ve Snyder-Halpern tarafından geliştirilmiştir 18. Ölçeğin ülkemizdeki geçerlik ve güvenirliği Çetinkaya ve Karabulut 19 tarafından yapılmıştır. Toplam 10 maddeden oluşan ölçekteki her bir madde, görsel kıyaslama tekniği ile 0 (sol ucunda) - 100 (sağ ucunda) arasında yer alan çizelge üzerinden değerlendirilmektedir. Bu çizelge öz değerlendirme için boş çizgi olarak hazırlanmakta ve hazırlanan çizelge cetvel kullanılarak değerlendirilmektedir. Bireyler ölçekten minimum 0 maksimum 1000 puan alabilmektedir. Ölçeğin puanlandırılmasında 1., 3., 5., 6., 7. ve 10. madde doğrudan kodlanırken 2., 4., 8. ve 9. maddeler ters çevrilerek kodlanmaktadır. Ölçekten alınan puanın artması uyku kalitesinin düştüğünü göstermektedir. Ölçeğin Cronbach alfa katsayısı 0.94 olarak saptanmıştır 19.

    Araştırmanın verileri, araştırmaya katılmayı gönüllü olarak kabul eden bireyler ile yüz yüze görüşme yöntemi kullanılarak hasta odalarında toplanmıştır. Araştırmada kullanılan veri toplama formunun ön uygulaması 10 kişiye uygulanmış ve hastalardan gelen geri bildirimlere göre veri toplama formunda gerekli düzeltmeler yapılmıştır. Bu araştırma Helsinki Bildirgesi ilkelerine uygun olarak gerçekleştirilmiş olup, araştırmaya başlamadan önce Aksaray Üniversitesi İnsan Araştırmaları Etik Kurul’undan ve araştırmanın yapıldığı kurumdan yazılı izin alınmıştır. Ayrıca çalışmanın amacı hakkında bireyler bilgilendirilmiş ve bireylerden izin alınmıştır.

    İstatistiksel Analiz
    Araştırmanın verileri SPSS paket programa kullanılarak değerlendirilmiştir. Araştırmaya katılan bireylerin tanımlayıcı özellikleri sayı, yüzde, ortalama ve standart sapma kullanılarak özetlenmiştir. Ölçek puanlarının normal dağılıma uygunluğu Kolmogorov-Smirnov ve Shapiro-Wilk test istatistikleri kullanılarak değerlendirilmiştir. Ölçeklerin birbirleriyle ilişkisi Pearson korelasyon testi kullanılarak değerlendirilmiştir. Sonuçlar %95’lik güven aralığında, istatistiksel anlamlılık p <0.05 düzeyinde değerlendirilmiştir.

  • Başa Dön
  • Özet
  • Giriş
  • Materyal ve Metot
  • Bulgular
  • Tartışma
  • Kaynaklar
  • Bulgular
    Araştırmaya katılan yaşlı bireylerin %67.2’sinin 65-74 yaş arasında olup yaş ortalaması 72.02±6.72 olduğu belirlenmiştir. Örneklem kapsamındaki yaşlı bireylerin %57.5’inin kadın, %82.3’ünün evli, %43.8’inin ilköğretim mezunu ve %64.5’inin gelirinin giderine eşit olduğu saptanmıştır. Bireylerin %85.5’inin en az bir kronik hastalığı olduğu ve düzenli ilaç kullandığı ve %76.3’ünün dahiliye kliniğinde tedavi gördüğü belirlenmiştir (Tablo 1).


    Büyütmek İçin Tıklayın
    Tablo 1: Yaşlı bireylerin sosyo-demografik ve tıbbi özellikleri (n =186).

    Çalışmamızdaki yaşlı bireylerin %84.4’ünün hastanede yattığı süre içerisinde uyku sorunu yaşadığı belirlenmiştir. Bireylerin %60.2’si akşam 22-23.00 saatleri arasında uyuduğu ve %68.8’i sabah 6-7.00 saatleri arasında uyandığı ve toplam yatakta geçirdikleri süre ortalamasının 8.23±1.89 ve gece uykudan uyanma sıklığı ortalamasının 3.94±2.17 olduğu saptanmıştır. Bireylerin uyuyamama nedenleri arasında ağrı (n =51) ve nefes darlığı (n =39) ilk sırada yer almaktadır. Bireylerin uyumaya yardımcı yöntemleri arasında ise göz bandı kullanımı (n =12) ve televizyon izleme (n =11) ilk sırada gelmektedir (Tablo 2).


    Büyütmek İçin Tıklayın
    Tablo 2: Yaşlı bireylerin uyku ile ilgili özellikleri.

    Araştırma kapsamındaki yaşlı bireylerin EKÖ puan ortalamasının 8.18±3.4 ve GKUÖ puan ortalamasının olduğu 529.03±206.05 belirlenmiştir. Ayrıca bireylerin %27.4’ünün şiddetli kırılgan, %19.9’unun hafif kırılgan, %19.4’ünün orta kırılgan olduğu saptanmıştır (Tablo 3). Tabloda belirtilmemekle birlikte çalışmamızda yaş artıkça kırılganlığın arttığı saptanmıştır (p =0.000, r =0.312).


    Büyütmek İçin Tıklayın
    Tablo 3: Görsel Kıyaslama Uyku Ölçeği ve Edmonton Kırılganlık Ölçeği puan ortalamaları.

    Yaşlı bireylerin kırılganlık ve uyku kalitesi arasındaki ilişki incelendiğinde, EKÖ puan ortalaması ile GKUÖ puan ortalamasını arasında pozitif yönde bir ilişki olduğu belirlenmiştir (p =0.034, r =0.155) (Tablo 4).


    Büyütmek İçin Tıklayın
    Tablo 4: Yaşlı bireylerde kırılganlık ve uyku kalitesi arasındaki ilişki.

  • Başa Dön
  • Özet
  • Giriş
  • Materyal ve Metot
  • Bulgular
  • Tartışma
  • Kaynaklar
  • Tartışma
    Literatürde uyku sorunlarının yaşlı bireyler arasında oldukça yaygın olduğu bildirilmektedir 20,21. Yaşlı bireyde görülen uyku sorunları fizyolojik, psikolojik ve sosyal değişimlerin yanı sıra yaşlı bireyin kaldığı yere göre de değişiklik göstermektedir. Yapılan bazı çalışmalarda evde ya da kurumda yaşayan yaşlı bireylerin uyku kalitesinde farklılıklar olduğu bildirilmektedir 12,15,22. Hastanede bulunmada, bireyin alışık olduğu ve yaşamını devam ettirdiği çevrenin dışında olması nedeniyle yaşlı bireyin uykusu etkileyebilmektedir. Ülkemizde yapılan bir araştırmada yaşlı hastaların büyük bir kısmının hastane ortamında uyku düzeninin olumsuz yönde etkilendiği bildirilmiştir 11. Çalışmamızda da benzer olarak yaşlı bireylerin büyük bir kısmının (%84.4) hastanede uyku sorunu yaşadığı belirlenmiştir.

    Çalışmamızda yaşlı bireylerin hastanede uyku sorunu yaşama nedenleri arasında ağrı (n =51) ve nefes darlığı (n =39) ilk sırada yer almaktadır. Karagözoğlu ve ark. 11 yaptığı çalışmada hastaların %58’i odanın fazla havasız olması, %44.5’i odada hasta sayısının fazla olması ve %44.5’inin ağrı nedeniyle uykularının etkilendiği bildirilmiştir. Yaşlı bireylerin hastane ortamında uyku sorunu yaşama nedenleri arasında var olan fizyolojik semptomların yanı sıra ışık, gürültü ve ısı değişikliklerine karşı çok hassas olmaları yer almaktadır. Yaşlı bireyler yaşadıkları bu sorunlar nedeniyle geceleri sık sık uyanmaktadır. Çalışmamızda bireylerin gece uykudan uyanma sıklığı ortalamasının 3.94±2.17 olduğu belirlenmiştir. Karagözoğlu ve ark. 11 yaptığı çalışmada da çalışmamıza benzer olarak hastaların %42’sinin gece en az üç defa uyandığı saptanmıştır. Yaşlı bireylerin her ne sebeple olursa olsun uykularının bölünmesi uyku kalitesini olumsuz yönde etkileyebilmektedir.

    Yaşlı bireyler, uykuları bölündükçe uyumaya yardımcı yöntem arayışı içine girebilmektedir. Çalışmamızda yaşlı bireylerin hastanede göz bandı kullanıp karanlık bir ortam sağlamaya çalışarak (n =12) ya da televizyon izleyerek uyumaya çalıştığı (n =11) belirlenmiştir. Karagözoğlu ve ark. 11’nın yaptığı bir çalışmada ise hastane ortamında uykusuzluk yaşayan bireylerin %27’sinin yatakta uyumayı beklediği, %18.5’inin kalkıp dolaştığı ve %16.5’inin televizyon izlediği saptanmıştır.

    Araştırma kapsamındaki yaşlı bireylerin GKUÖ puan ortalamasına (529.03±206.05) göre uyku kalitesinin kötü olduğu belirlenmiştir. Fadıloğlu ve ark. 12 yaptığı bir çalışmada yaşlı bireylerin %77’sinin uyku kalitesinin kötü olduğu saptanmıştır. Şenol ve ark. 23’nın yaptığı bir çalışmada yaşlı bireylerin %55’inin uyku kalitesinin kötü olduğu ve bu bireylerin uykuya dalma sürelerinin daha uzun olduğu belirlenmiştir. Dağlar ve ark. 22’nın yaptığı çalışmada ise benzer olarak yaşlı bireylerin çoğunluğunun uyku kalitesini kötü olduğu rapor edilmiştir. Literatürde yaşlı bireylerin uyku kalitesinin kötü olduğunu bildiren çalışmaların yanı sıra yaşlılığa karşı tutumun da yaşlı bireylerin uyku kalitesine etkisinin incelendiği bir çalışmada, yaşlılığa kaşı negatif tutum içinde olan yaşlı bireylerin uyku kalitesinin kötü, uyku süresinin kısa ve uykuya dalma süresinin daha uzun olduğu saptanmıştır 24.

    Araştırma kapsamındaki yaşlı bireylerin EKÖ puan ortalamasının 8.18±3.4 olduğu ve bireylerin %27.4’ünün şiddetli kırılgan, %19.9’unun hafif kırılgan ve %19.4’ünün orta kırılgan olduğu saptanmıştır. Çalışmamızda yaşlı bireylerin kırılganlık düzeyi arttıkça uyku kalitesinin azaldığı belirlenmiştir (p =0.034, r =0.155). Ensrud et al. 25’in yaşlı erkekler ile yaptıkları bir kohort çalışmasında kırılganlığın, kötü uyku kalitesi ve uyku verimliliğinde azalma, uyku dalma süresinde uzama ve uyku sırasında görülen solunum sistemi problemleri gibi uyku sorunları ile ilişkili olduğu belirlenmiştir. Ensrud et al. 26 yaptığı diğer bir çalışmada da düşük uyku kalitesinin, gece uyanma sıklığında ve noktürnal hipoksi şikayetindeki artışın kırılganlıkla ilişkili olduğu bildirilmiştir. Nobrega et al. 27 yaptığı çalışmada ise kırılgan yaşlıların uyku kalitesinin kırılgan olmayan yaşlı bireylere göre daha düşük olduğu saptanmıştır. Kırılgan olan yaşlı bireylerin kırılgan olmayan bireylere göre gündüz şekerleme yapma sıklığının fazla ve fiziksel aktivite için harcanan enerji düzeyinin düşük olduğu saptanmıştır 28. Literatürde yapılan farklı bir çalışmada da artan yaşla birlikte objektif ya da subjektif uyku sorunları ile kırılganlık arasında ilişki olduğu bildirilmektedir 29. Yaşla beraber bireylerin sağlık sorunlarının, hareket kısıtlılığının, yorgunluğun artması nedeniyle kırılganlık artmakta ve buna bağlı olarak da uyku sorunları ortaya çıkmaktadır. Artan uyku sorunları da yaşlı bireylerin fiziksel sağlığının yanı sıra günlük yaşam aktivitesini, sosyal yaşamını ve yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilmektedir 20.

    Sonuç olarak; kırılgan yaşlılarda uyku sorunları daha çok görülmekte ve uyku kalitesi azalmaktadır. Yaşlı bireye bakım ve tedavi hizmeti sunan sağlık personelinin, yaşlı bireylerin kırılgan grupta yer alma ihtimalini göz önüne alarak uyku alışkanlıklarını sorgulaması gerekmektedir. Yaşlı bireylerin uyku sorunu yaşama nedenleri araştırılıp, uyku sorununa neden olan faktörler kontrol altına alınmaya çalışılmalıdır.

  • Başa Dön
  • Özet
  • Giriş
  • Materyal ve Metot
  • Bulgular
  • Tartışma
  • Kaynaklar
  • Kaynaklar

    1) He W, Goodkind D, Kowal P. U.S. Census Bureau, International Population Reports. An Aging World: 2015. Washington, DC: Government Publishing Office 2016.

    2) United Stated Census. http://www.census.gov/population/international/data/idb/region. php?N=%20Results%20&T=2&A=separate&RT=0&Y=2016&R=1&C=U. 12.09.2016.

    3) Kinsella K, Wan H. U.S. Census Bureau: International Population Reports. An Aging World: 2008. Washington, DC: Government Publishing Office 2009.

    4) Avila-Funes JA, Helmer C, Amieva H, et al. Frailty among community-dwelling elderly people in France: the threecity study. J Gerontol A Biol Sci Med Sci 2008; 63: 1089-96.

    5) Aras S, Varlı M, Atlı T. Yaşlılıkta kırılganlığı an-lamak. Akademik Geriatri Dergisi 2011; 3: 130-7.

    6) Espinoza S, Walston JD. Frailty in older adults: Insights and interventions. Cleve Clin J Med 2005; 72: 1105-12.

    7) Collard RM, Boter H, Schoevers RA, Oude Vos-haar RC. Prevalence of frailty in community-dwelling older persons: a systematic review. J Am Geriatr Soc 2012; 60: 1487-92.

    8) Levers MJ, Estabrooks CA, Ross Kerr JC. Factors contributing to frailty: literature review. J Adv Nurs 2006; 56: 282-91.

    9) Dent E, Hoon E, Karnon J, Newbury J, Kitson A, Beilby J. Frailty and health service use in rural South Australia. Arch Gerontol Geriatr 2016; 62: 53-8.

    10) Önler E, Yılmaz A. Cerrahi birimlerde yatan hastalarda uyku kalitesi. İstanbul Üniversitesi Florance Nightingale Hemşirelik Dergisi 2008; 16: 114-21.

    11) Karagözoğlu Ş, Çabuk S, Tahta Y, Temel F. Hastanede yatan yetişkin hastaların uykusunu etkileyen bazı faktörler. Toraks Dergisi 2007; 8: 234-40.

    12) Fadıloğlu Ç, İlkbay Y, Kuzeyli Yıldırım Y. Huzurevinde kalan yaşlılarda uyku kalitesi. Turk J Geriatr 2006; 9: 165-9.

    13) Tranmer JE, Minard J, Fox LA, Rebelo L. The sleep experience of medical and surgical patients. Clin Nurs Res 2003; 12: 159-73.

    14) Ulusoy Kaymak S, Peker S, Şahin Cankurtaran E, Soygür AH. Yaşlılarda uyku sorunları. Akademik Geriatri Dergisi 2010; 2: 61-70.

    15) Bilgili N, Kitiş Y, Ayaz S. Yaşlılarda yalnızlık, uyku kalitesi ve etkileyen faktörlerin değerlendirilmesi. Turk J Geriatr 2012; 15: 81-8.

    16) Rolfson DB, Majumdar SR, Tsuyuki RT, Tahir A, Rockwood K. Validity and reliability of the Ed-monton Frail Scale. Age Ageing 2006; 35: 526-9.

    17) Aygör H. Edmonton Kırılganlık Ölçeği’nin Türk toplumu için geçerlik ve güvenirliğinin incelenmesi. Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. İç Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı. Geriatri Hemşireliği Yüksek Lisans Programı. Yüksek Lisans Tezi, 2013.

    18) Snyder-Halpern R, Verran JA. Instrumentation to describe subjective sleep characteristics in healthy subjects. Res Nurs Health 1987; 10: 155-63.

    19) Çetinkaya F, Karabulut N. Validity and reliability of the Turkish version of the Visual Analog Sleep Scale. Kontakt 2016; 8: 84-9.

    20) Akkuş Y, Kapucu S. Yaşlı bireylerde uyku sorunları. İç Hastalıkları Dergisi 2008; 15: 131-5.

    21) Roepke SK, Ancoli-Israel S. Sleep disorders in the elderly. Indian J Med Res 2010; 131: 302-10.

    22) Dağlar G, Ertekin Pınar Ş, Sabancıoğulları S, Kav S. Sleep quality in the elderly either living at home or in a nursing home. AJAN 2014; 31: 6-13.

    23) Şenol V, Soyuer F, Nar Şenol P. Assessment of sleep quality with Pittsburgh, Epworth and morningnes seveningness questionnaire scales in the elderly at nursing home. Turk J Geriatr 2013; 161: 60-8

    24) Lin JN. Gender differences in self-perceptions about aging and sleep among elderly Chinese resi-dents in Taiwan. J Nurs Res 2016; 24: 347-56.

    25) Ensrud KE, Blackwell TL, Redline S, et al. the Osteoporotic Fractures in Men (MrOS) Study Group Sleep Disturbances and Frailty Status in Older Community-Dwelling Men. J Am Geriatr Soc 2009; 57: 2085-93.

    26) Ensrud KE, Blackwell TL, Ancoli-Israel S, et al. For the Osteoporotic Fractures in Men (MrOS) study group sleep disturbances and risk of frailty and mortality in older Men. Sleep Med 2012; 13: 1217-25.

    27) Nóbrega PV, Maciel AC, de Almeida Holanda CM, Oliveira Guerra R, Araújo JF. Sleep and frailty syndrome in elderly residents of long-stay institutions: a cross-sectional study. Geriatr Gerontol Int 2014; 14: 605-12.

    28) Santos AA, Ceolim MF, Pavarini SC, Neri AL, Rampazo MK. Association between sleep disorders and frailty status among elderly. Acta Paul Enferm 2014; 27: 120-5.

    29) Vaz Fragoso CA, Gahbauer EA, Van Ness PH, Gill TM. Sleep-wake disturbances and frailty in communityliving older persons. J Am Geriatr Soc 2009; 57: 2094-100.

  • Başa Dön
  • Özet
  • Giriş
  • Materyal ve Metot
  • Bulgular
  • Tartışma
  • Kaynaklar
  • [ Başa Dön ] [ Özet ] [ PDF ] [ Benzer Makaleler ] [ Yazara E-Posta ] [ Editöre E-Posta ]
    [ Ana Sayfa | Editörler | Danışma Kurulu | Dergi Hakkında | İçindekiler | Arşiv | Yayın Arama | Yazarlara Bilgi | E-Posta ]