Gereç ve Yöntem: Osteoporotik vertebra fraktürü nedeniyle 14 unilateral (Grup 1) ve 12 bilateral (Grup 2) tek seviye Balon Kifoplasti uyguladığımız 26 hastada ameliyat öncesi, ameliyat sonrası erken dönem (2. gün) ve geç dönem (3. ay) VAS skorlarını, ameliyat öncesi ve sonrası 3. ay vertebral yükseklik ölçümlerini değerlendirdik. Hastaların direk grafi ya da Bilgisayarlı Tomografi görüntülerinde, omurganın en çökük görüldüğü sagital kesitlerinde, omurga gövdesinin ön yüzü, tam orta kısmı ve arka yüzünden yükseklik ölçümü yapıldı. Değişkenler arasındaki istatistiksel farklılıklar ki-kare testi ile değerlendirildi. p <0.05 istatistiksel olarak anlamlı bulundu.

Bulgular: Ameliyat sonrası erken dönemde de, geç dönemde de hem unilateral, hem de bilateral kifoplasti hastalarında VAS skorlarının ameliyat öncesine göre anlamlı olarak azaldığı görüldü. İki grubun karşılaştırılmasında farklılık yoktu. Yine ameliyat sonrası vertebral yükseklik değerlerinden korpus ön ve ortası ölçümlerinde de her iki grupta da anlamlı olarak artış tespit edildi. Korpus arka yüzü ölçümlerinde ise anlamlı farklılık görülmedi. Yine iki grubun karşılaştırılmasında farklılık yoktu.

Sonuç: Kifoplasti, vertebral çökme kırıklarında ağrının azalmasını, yükseklik kaybının restore edilebilmesini sağlayan etkili bir tedavidir. Unilateral ya da bilateral uygulandığında klinik ve radyolojik sonuçları benzerdir.

Tedavide çeşitli konservatif ve cerrahi yöntemler uygulanabilir. Akut veya ilerleyici nörolojik defisiti olmayan hastalarda öncelikle yatak istirahati, analjezik, mobilizasyonlarda korse kullanımı, fizik tedavi ve rehabilitasyon teknikleri denenir. Tüm bunlara rağmen kliniğinde şiddetli ağrıları olan, radyolojik görüntülemelerinde ise belirgin vertebral çökmesi veya kifotik deformitesi olan hastalarda cerrahi tedaviler düşünülebilir. ²

Perkutan vertebroplasti (PVP) ve perkutan balon kifoplasti (PKP), çökme kırıklarının tedavisinde yaygın olarak kullanılan minimal invaziv spinal cerrahi girişimlerdir. Her iki yöntem de ağrıyı belirgin olarak azaltmada etkilidir. Ancak, PKP vertebral yüksekliği ve buna bağlı olarak da kifotik deformiteyi daha belirgin olarak düzeltebildiği için, sement sızdırma oranının da daha düşük olması gibi avantajlarından dolayı günümüzde daha çok tercih edilmektedir. İlk geliştiği zamanlarda bu teknik bilateral, bipediküler 2 ayrı balon ile uygulanırdı ³. Son zamanlarda ise tek taraflı, unipediküler, tek balon ile uygulanımlarda da etkili sonuçlar alınabildiği bilinmektedir ⁴. Tek taraflı yöntem, daha kısa cerrahi süresi, daha az miktarda sement kullanımı gibi avantajları nedenleriyle önemlidir ^1,5. Kifoplastide hedeflenen, kırığı stabilize etmenin ötesinde vertebral yüksekliği kazandırmak, kifotik açılanmayı azaltmak ve ağrıyı azaltmaktır ⁶.

Çalışmamızın amacı; tek seviye osteoporotik omurga çökme kırığı nedeniyle tek taraflı veya çift taraflı PKP uygulanan hastalarda, ameliyat öncesi, ameliyat sonrası kısa ve uzun dönem VAS skorlarını, yine ameliyat öncesi ve sonrası görüntülemelerde omurga yükseklik ölçülerini karşılaştırmaktır.

Çoklu seviye çökme kırıkları ve malignensi öyküsü olan hastalar daha ağır ve değişken klinik bulgulara sahip olabildikleri için çalışmaya dahil edilmediler.

Değişkenler arasındaki istatistiksel farklılıklar ki-kare testi ile değerlendirildi. p <0.05 istatistiksel olarak anlamlı bulundu.

Cerrahi Prösedür;
Tüm hastalara ameliyattan 30 dk önce intravenöz antibiyotik (tercihen 1. kuşak sefalosporin) uygulandı. Lokal anestezi altında işlem sırasında anterior / posterior ve lateral görüntüleri görmek için C kollu skopi kullanıldı. İki veya tek taraflı 11G rehber iğnesi ile vertebra pedikülüne girildi. Sırasıyla kılavuz teller, genişleme borusu ve çalışma kanalı transpediküler olarak vertebra korpusuna yerleştirildi. Ardından korpus içine balon yerleştirilerek 300 PSI basıncı geçmeyecek şekilde şişirildi. Böylece belli bir hacim oluşturuldu. Meydana gelen boşluğa PMMA perspektif izlemeyle vertebral gövdeye yavaşça gönderildi. Bu enjeksiyon sonrası dolgunun korpus duvarlarından taşmadan yerleştiğinin görülmesi neticesinde işlem sonlandırıldı (Resim 1).

Büyütmek İçin Tıklayın

Resim 1: Unilateral kifoplasti uyguladığımız örnek bir hastamızda transpedüküler uygulanan (A) giriş kanülünün (B) ve (C) balonun şişiriliş aşamalarının, (D) kemik sementin uygulanımının ameliyat esnasındaki floroskopi görüntüleri, (E) transpediküler uygulamadan önce kontrol amaçlı dışarda şişirilmiş balonun görüntüsü izlenmektedir.

Büyütmek İçin Tıklayın

Tablo 1: VAS skorlaması.

Yine ameliyat sonrası vertebral yükseklik değerlerinden korpus ön ve ortası ölçümlerinde de her iki grupta da anlamlı olarak artış tespit edildi (p <0.05). Korpus arka yüzü ölçümlerinde ise anlamlı farklılık görülmedi (p >0.05). Yine iki grubun karşılaştırılmasında farklılık yoktu (p >0.05) (Resim 2).

Büyütmek İçin Tıklayın

Resim 2: L1 kompresyon fraktürü nedeniyle unilateral kifoplasti uyguladığımız örnek bir hastamızın (A) ameliyat öncesi ve (B) ameliyat sonrası BT görüntüleri ve çöken omurgada korpus ön, orta ve arka yüksekliklerinin ölçümlerinin gösterilişi izlenmektedir.

Grup 1 korpus ön yüzü yükseklik ortalamaları ameliyat öncesi; 16.8 +/- 1.3mm, postop 3. ay; 21.7 +/- 1.2mm idi. Korpus orta hat yükseklik ortalamaları; ameliyat öncesi; 15.9 +/- 1.2mm, postop 3. ay; 21.2 +/- 1.4mm idi. Korpus arka yüz yükseklik ortalamaları; ameliyat öncesi; 26.5 +/- 1.4mm, postop 3. ay; 26.7 +/- 1.2mm idi. Grup 2 korpus ön yüzü yükseklik ortalamaları; ameliyat öncesi; 16.5 +/- 1.4mm, postop 3. ay; 21.9 +/- 1.3mm idi. Korpus orta hat yükseklik ortalamaları; ameliyat öncesi; 15.6 +/- 1.3mm postop 3. ay; 21.4 +/- 1.3mm idi. Korpus arka yüz yükseklik ortalamaları; ameliyat öncesi; 26.3 +/- 1.3mm, postop 3. ay; 26.9 +/- 1.2mm idi (Tablo 2).

Büyütmek İçin Tıklayın

Tablo 2: Vertebral yükseklik.

Ortalama cerrahi süreleri; unilateral grupta 43 +/- 14 dakika, bilateral grupta 72 +/- 17 dakika idi. Ortalama sement miktarları; unilateral grupta 2cc, bilateral grupta ise 4cc idi.

Hem unilateral hem de bilateral kifoplasti OOÇK tedavisinde çok etkili ve dünya genelinde yaygın uygulanan tedavi yöntemleridir. Bununla birlikte hangisinin daha etkili ya da elverişli bir yaklaşım olduğuna dair kesin ayrımlar yoktur. Fakat daha kısa cerrahi süresi, daha düşük dozlarda sement uygulanımı, dolayısıyla daha az sement sızma komplikasyonu, daha düşük doz radyasyon ve daha düşük miktarlarda hastane ve tedavi maaliyetleri gibi kriterler göz önünde bulundurulduğunda tek taraflı yaklaşımın daha iyi bir seçenek olabileceği akılda tutulmalıdır ¹.

Literatür incelendiğinde farklı ya da çelişkili sonuçlar olabiliyor gibi görünmekle birlikte iki yöntemden birinin diğerine üstünlüğü gösterilememiştir. Bazı geniş kapsamlı meta-analizler, tek taraflı yaklaşım ile kısa dönemde VAS skorlarının daha iyi olduğunu, bazıları ise belirgin fark olmadığını vurgulamaktadırlar. Ama genel olarak uzun dönemde benzer sonuçlar bildirilmiştir ⁷. Bizim kendi klinik serimiz değerlendirildiğinde cerrahi sonrası kısa dönemde de uzun dönemde de her iki yaklaşım arasında belirgin farklılıklar yoktu. Her iki yöntemde de VAS skorlarında anlamlı düzelmeler elde ettik. Yine radyolojik ölçümlerde de çelişkili literatürel veriler olmakla birlikte kesin bulgular belirtilmemiştir ⁷. Bizim çalışmamızda her iki yöntemde de vertebra korpus ön ve orta bölümlerinin yüksekliklerinin birbirine benzer değerlerde arttığını gördük. Çökme kırıklarında korpus arka bölümlerinde belirgin yükseklik azalması olmadığı için PKP sonrası da anlamlı bir değişim gözlenmemiştir.

Sement kaçağı ve komşu seviye fraktürleri, kifoplasti uygulamasının en sık gözlenen komplikasyonlarıdır. Bunların yanında, pulmoner emboli, spinal kord ya da nöral kök basısı gelişebilecek diğer komplikasyonlardandır. Bizim serimizde bilateral kifoplasti uyguladığımız sadece 1 hastada epidural alana az miktar sement kaçağı görüldü. Fakat hastada postop erken dönemde de, taburculuk sonrası düzenli poliklinik takiplerinde de herhangi bir nörolojik defisit gelişmedi. Tek taraflı girişim yapılan hiçbir hastada sement kaçağı görülmedi.

Sonuç olarak, tek taraflı yaklaşım ile de bilateral yaklaşım ile de balon Kifoplasti uyguladığımız hastalarımızda, hem VAS skorları değerlendirilerek klinik olarak, hem de vertebra korpus yükseklikleri değerlendirilerek radyolojik olarak ameliyat öncesine göre belirgin ve hemen hemen aynı düzeylerde düzelme elde edildi. Bulgularımız, yüksek başarı oranı ile beraber, daha kısa cerrahi süresi, daha düşük dozlarda sement uygulanımı, dolayısıyla daha az sement komplikasyon riski, daha düşük doz radyasyon ve daha düşük tedavi maaliyetleri gibi kriterler nedeniyle tek taraflı yaklaşımın yeterli, daha güvenli ve avantajlı olduğunu desteklemektedir.

1) Han Sun, Pei-Pei Lu, Yi-Jie Liu et al. Can unilateral kyphoplasty replace bilateral kyphoplasty in treatment of osteoporotic vertebral compression fractures? A systematic review and meta-analysis. Pain Physician 2016; 19: 551-63.

2) Lin J, MD, Zhang L, Yang H. Unilateral versus bilateral balloon kyphoplasty for osteoporotic vertebral compression fractures. Pain Physician 2013; 16: 44753.

3) Wang H, Sun Z, Wang Z et al. Single-balloon versus double-balloon bipedicular kyphoplasty for osteoporotic vertebral compression fractures. J Clin Neurosci 2015; 22: 680-84.

4) Steinmann J, Tingey CT, Cruz G et al. Biomechanical comparison of unipedicular versus bipedicular kyphoplasty. Spine 2005; 30: 201-5.

5) Wang Z, Wang G, Yang H. Comparison of unilateral versus bilateral balloon kyphoplasty for the treatment of osteoporotic vertebral compression fractures. J Clin Neurosci 2012; 19: 723-6.

6) Mooney J, Amburgy J, Self M et al. Vertebral height restoration following kyphoplasty. J Spine Surg 2019; 5: 194-200.

7) Tan G, Li F, Zhou D et al. Unilateral versus bilateral percutaneous balloon kyphoplasty for osteoporotic vertebral compression fractures: A systematic review of overlapping meta-analyses. Medicine (Baltimore) 2018; 97: e11968.