[ Ana Sayfa | Editörler | Danışma Kurulu | Dergi Hakkında | İçindekiler | Arşiv | Yayın Arama | Yazarlara Bilgi | E-Posta ]
Fırat Tıp Dergisi
2006, Cilt 11, Sayı 1, Sayfa(lar) 036-039
[ Özet ] [ PDF ] [ Benzer Makaleler ] [ Yazara E-Posta ] [ Editöre E-Posta ]
Gastroözofageal Reflü Hastalığı ve Özofagus Dışı Komplikasyonları: Respiratuar ve Nörolojik Görünümler
Nimet KABAKUŞ, Abdullah KURT
Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, ELAZIĞ
Anahtar Kelimeler: Gastroözofageal reflü hastalığı, komplikasyon, sandifer sendromu, çocuk, Gastroesophageal reflux disease, complication, sandifer syndrome, children
Özet
Amaç: Gastroözofageal Reflü(GÖR), yaşamın ilk yılında oldukça sık rastlanan bir sorundur. Reflü şiddetli ise, bebekte gelişme geriliği, aspirayon pnömonisi, hışıltı (wheezing ) ya da özafajit gelişebilir. Nadiren de GÖR , Sandifer Sendromu ile de ilişkilidir. Bu çalışmada amacımız GÖR hastalığı (GÖRH) olan çocuklarda özofagus dışı komplikasyonları araştırmaktır.

Gereç ve Yöntem: Yaşları 2-22 ay arasında değişen GÖR tanılı 9 hasta (4kız, 5 erkek) çalışmaya alındı ve iki gruba ayrıldı. Grup 1’de Sandifer Sendromlu dört hasta ve Grup 2’de respiratuar bulguları olan beş hasta vardı.

Bulgular: Hastalarda GÖR tanısının geç konulduğu ve grup II’de bu sürenin grupI’e göre daha uzun olduğu bulundu (p<0.05). Her iki grubun hastalarında da motor gerilik belirlendi ve bu hastaların hemoglobin değerleri her iki gruptaki en düşük değerlerdi. Altı aylık tedavinin sonunda; (i) demir eksikliği anemisinde belirgin düzelme (p<0.005), (ii) grup 1’de paroksismal ataklarda belirgin azalma, (iii) her iki grupta respiratuar problemlerde büyük ölçüde düzelme olduğu görüldü.

Sonuç: Gastroözofageal reflüsü olan hastalar özofagus dışı bulgular yönünden de araştırılmalıdır. Kronikleşme yatkınlığı olan bu sorunlar erkenden tanınmalı ve özgül izlem tedavisi olabildiğince erkenden başlatılmalıdır. Bu yolla hastaların yaşam kaliteleri iyileştirilebilir. ©2006, Fırat Üniversitesi, Tıp Fakültesi

  • Başa Dön
  • Özet
  • Giriş
  • Materyal ve Metot
  • Bulgular
  • Tartışma
  • Kaynaklar
  • Giriş
    Gastoözofageal reflü (GÖR) mide içeriğinin özofagusa kaçması olarak tanımlanır.Süt çocuklarında reflü yaşamın ilk üç ayında başlar, dördüncü ayda doruk noktasına ulaşır. Bir yaşına gelindiğinde %95 oranında iyileşir. GÖR hastalığı (GÖRH) belirgin bir neden olmaksızın da gelişebilir; ancak nörolojik gelişim bozukluklarında ve diyafragmatik herni, özofagus atrezisi gibi doğumsal anomalilerde çok yaygındır. Gastroözofageal reflü hastalığı semptomları çok değişken olabilir. Sıklıkla ilk semptomları gelişen özafajit komplikasyonuna bağlıdır. Diğer komplikasyonları arasında akut yada kronik aspirasyon, yineleyen pnömoni, wheezing, apne, Sandifer Sendromu sayılabilir 1-3.

    Sandifer sendromu; reflü, irritabilite ve vücudun anormal hareketleri ve boynun bükülmesiyle tanımlanan yaygın olmayan klinik bir durumdur 4. Anormal davranış ve hareketlerin görüldüğü Sandifer Sendromlu hastalarda irritabilite , baş ve göz deviasyonu, tortikollis, ekstensor kasılma ve distonik postür olabilir 5,6. Reflü süresince görülen anormal hareketlerin, hava yollarını reflüden korumak veya asit reflünün neden olduğu karın ağrılarını azaltmayı amaçlayan mekanizmanın sonucu olduğu bilinmektedir 2. Sandifer sendromu, başta nöbet olmak üzere, diğer paroksismal bozukluklar ile karıştırılabilir; bundan dolayı da hastalar yanlış tanı alabilir ve gereksiz tedavi uygulanabilir. Ayrıca asıl tedaviler uygulanmadığı için komplikasyonlar (özafagus/mide/akciğerlerde ve beyinde de) ağırlaşabilir ve çeşitlenebilir. Sandifer sendromun tanısında, öykü, klinik gözlem, rutin uyku EEG’si, gastroözofageal sintigrafi genelde yeterlidir; EEG-video izlemi gibi ek çalışmalar ile olası durumların tansı kesinleştirilebilir. Bu hastalarda GÖR tedavisiyle semptomlar hızla kaybolur 6.

    Bu çalışmada GÖRH olan hastalarımızın biri sık (akciğer bulguları), diğeri seyrek (Sandifer sendromu) görülen iki önemli komplikasyonu sunularak; GÖRH’nın özofagus dışı bulgularına da dikkat çekilmek istendi.

  • Başa Dön
  • Özet
  • Giriş
  • Materyal ve Metot
  • Bulgular
  • Tartışma
  • Kaynaklar
  • Materyal ve Metot
    Çalışmaya yaşları 2-22 ay arasında değişen, GÖRH tanı kriterlerini sağlayan ve özofagus dışı bulguları olan toplam dokuz hasta dahil edildi. (Tablo 1) Hastalara GÖRH tanısı konurken, “Infant Gastroesophageal Reflux Questionnaire” 3 sorgulamasından, rutin laboratuar çalışmalarına ek olarak serum ferritin, idrar/kan amino-asidi, gaitada gizli kan, akciğer radyogarfisi, baryumlu özofago ve üst gastrointestinal grafiler ile gastroözofageal sintigrafiden yararlanıldı. Gastroözofageal reflü hastalığı tanısında önemli bir test olan “uzun süreli pH ölçümü”, teknik olanaksızlıklardan dolayı yapılamadı. Sintigrafik araştırma için, oral beslenmeleri testten dört saat önce durduruldu (bebekler için, bu süre beslenme alışkanlıklarına bağlı olarak kısaltıldı). Besin iki porsiyona bölündü, besine 0.5mCi Tc-99-sülfür katıldı, ve besin hastaya verildi. Sonra, diğer porsiyon (ilaçsız olan) orofarinks ve özofagusu temizlemek için hastaya verildi; takiben hızlı bir şekilde; hasta supine bir pozisyonda gamma kamera ile kaydedildi. Görüntüleme 30 saniyede 64x64 matriks çerçeve formatıyla dinamik 60 çerçeve ile 30 dakika sürdü.


    Büyütmek İçin Tıklayın
    Tablo 1: Sandrifer Sendrom’lu olguların genel özellikleri, semptom ve bulguları

    Hastalar, klinik tablolarına egemen GÖRH’nın iki önemli özofagus dışı komlikasyonlarına göre gruplandırıldılar: Öykü ve klinik izlemlerinde paroksismal atakları (baş ektansiyonları, tortokolis, distonik postur, baş ve göz deviasyonu) olan dört hastanın rutin, atak içi ve uyku yoksunluklu EEG’ler çekildi ve normal bulundu. Bundan dolayı bu hastalara Sandifer sendromu tansı kondu (grup I). Grup II ise akciğer komplikasyonu olan beş hastadan oluşturuldu. Grup I’deki bir hastada (no 4) aynı zamanda akciğer sorunları bulunmakta idi, ancak bu hastada baskın klinik tablo Sandifer Sendromu olduğu için, bu gruba dahil edildiler. Grup I’deki iki hasta (no 3 ve 4), “paroksismal atak”larından dolayı, bize başvurmadan önce yanlışlıkla infantil spazm tansı almış ve buna yönelik tedavi görmüşlerdi.

    Hastaların tümü, altı aylık süre ile non-farmakolojik tedavi (az / sık beslenme, koyu mamalar ile beslenme, uygun yatış pozisyonları, yağlı/çikolatalı/gazlı gıdaların verilememsi) yanında, prokinetik farmakolojik (metoklopramide HCL ve simetidin) ve demir (3-6/mg/kg/day, oral, 3 ay) tedavilerine alındılar. Akciğer komplikasyonları olan hastalara bu tedaviye ek olarak; antibiyotik ve bronkodilatator tedavi de eklendi. Hastalar birinci, üçüncü ve altıncı aylarda tedaviye yanıt yönünden tekrar değerlendirildiler.

    İstatisksel değerlendirmeler, SPSS for Windows 13.0 programı altında; gruplar arasında Mann-Whitney U-Wilcoxon Rank Sum W Testi ve grup içi ise Paired-Samples T Testi kullanılarak yapıldı. P<0.05 istatistiksel olarak anlamlı kabul edildi.

  • Başa Dön
  • Özet
  • Giriş
  • Materyal ve Metot
  • Bulgular
  • Tartışma
  • Kaynaklar
  • Bulgular
    Çalışmaya alınan kız (n=4, ortalama±SEM: 8.3±3.4 ay) ve erkek (n=5, ortalama±SEM: 15.4±3.2 ay) çocukların yaş ortalamaları arasında istatistiksel olarak önemli fark bulundu (p<0.05). Ayrıca Grup I’deki hastaların grup II’ye göre daha erken yaşta tanı aldığı (grup I: 6.5±2.6 ay, grup II: 16.8±3.9 ay; p<0.05) ve tanı alma sürelerinin daha kısa olduğu (grup I: 3.5±1.6 ay, grup II: 12.9±2.5 ay; p<0.05) belirlendi. Ancak GÖRH semptomlarının başlama yaşına göre, gruplar arasında herhangi bir fark bulunmadı (p>0.05). Her iki grupta motor gerilikler belirlenirken; bu hastaların gruplarının en düşük Hb değerine sahip oldukları görüldü. Hastaların tümünde demir eksikliği anemisi saptanırken; anemi indeksleri arasında herhangi bir fark yoktu (p>0.05)(Tablo 1 ve 2).


    Büyütmek İçin Tıklayın
    Tablo 2: Akciğer komplikasyonlu olguların genel özellikleri, semptom ve bulguları

    Hastaların altı aylık izlemleri sonunda tedavi ile: (i) tümünün demir eksikliği anemi indekslerinin düzediği (p<0.005), (ii) grup I’deki hastaların paroksimal ataklarının önemli ölçüde yatıştığı, (iii) grup I ve II’deki hastaların akciğer sorunlarının önemli ölçüde düzeldiği belirlendi.

    Şekil 1 ve 2’de, grup I / 4 nolu hastaya ait pozitif GÖR-sintigrafisi ile aynı hastaya ait göğüs radyografisinde bilateral retiküler infiltratlar görülmektedir.


    Büyütmek İçin Tıklayın
    Şekil 1: 1a Gastoözofageal sintigrafi ile 4 nolu hastada reflü


    Büyütmek İçin Tıklayın
    Şekil 2: 1b Akciğer grafisinde bilateral retiküler infiltrasyon

  • Başa Dön
  • Özet
  • Giriş
  • Materyal ve Metot
  • Bulgular
  • Tartışma
  • Kaynaklar
  • Tartışma
    Gastroözofageal reflü hastalığı; kilo alımında azalma, özafajit belirtileri, kronik akciğer semptomları ve Sandifer sendromunu da içeren değişik bulgulara neden olabilir 7-10. Bu hastalığın çok değişik semptom ve bulgular gösterebilmesi, tanı zorluklarına neden olabilir. Nitekim bizim her iki hasta grubumuzda da, GÖR semptomları çok erken başladığı halde, tanı konma yaşının 16 aya kadar gecikebildiği belirlendi. Bu durumun hastalarda mevcut sorunları daha ağırlaştırdığı ve daha komplike hale getirdiği görüldü. Nitekim hastalarımızın tümünde demir eksikliği anemisinin; ayrıca her iki grupta yüksek oranda (grup I’de %50, grup II’de %60) motor gelişme geriliğinin ortaya çıktığı görüldü.

    Sandifer sendromu, gastroözofageal reflü, irritabilite, tortikollis, anormal baş ve göz hareketleri, paroksismal distonik postür ile tanımlanan yaygın olmayan bir durumdur. Anormal postürün koruyucu refleks hareket olduğu bilinmektedir 2. Kotagal ve ark 10, çocuklarda Sandifer sendromunu en sık gözlenen paroksismal non-epileptik durum olarak tanımlamıştır. Diğer bir çalışmada Sandifer sendromunun tortikolisin temel sebeplerinden biri olduğu gösterilmektedir 11.

    Nörolojik yakınmaları olan hastalarımızın, akciğer sorunları olan hastalara göre daha erken GÖR tanısı alabilmeleri ilginç bulundu. Bunun nedenleri, bu paroksismal atakların daha ayrıntılı bir inceleme gerektirmesinden; ayrıca bunların gastrointestinal kaynaklı da olabilme olasılığını düşünmekle ilgisi bulunabilir. Ancak Sandifer sendrumlu iki hastamızın (no 3 ve 4) yanlışlıkla epilepsi (infantil spazm) tanısı almaları, GÖRH tanı süresinin uzunluğu (3.5 ve 8 ay) ve ek sorunların gelişmesi; bu hastaların hala doğru tanı sorunu yaşadıklarını gösterebilir. Diğer paroksimal bozukluklarda olduğu gibi, Sandifer sendromlu hastalardaki non-konvülzif atakların ayrıcı tansında EEG’nin katkısı çok önemlidir ve büyük kolaylık sağlamaktadır. Nitekim hastalarımızda da bu paroksismal atakların GÖRH’na bağlı olabileceği kısa sürede, değişik dönemlere ait EEG çekimleri ile kanıtlanabildi. Daha komplike olgularda, video-monitorize EEG’den de yararlanılabilir.

    Gastroözofageal reflü hastalığının, açıklanamayan veya dirençli otolaringolojik ve repiratuar yakınmaların ayırıcı tansına dahil edilmesi önemlidir. Bu hastalıkta respiratuar semptomlar; ya aspirasyon/mikroaspirasyonl ile gastrik içeriğin direkt respiratuar sistemle teması, yada özofagus ile respiratuar sistem arasındaki refleks etkileşimler (laringeal kapanma veya bronkospazm) ile ortaya çıkabilir 1,2. Bebeklerdeki apne olgularının yarısının, GÖRH bağlı olabileceği de bildirilmektedir 3. Bizim grup II’deki hastalarımızın tümü ile grup I’deki bir hastamızda respiratuar sorunlar vardı ve bunlar uzun bir süre GÖRH dışı nedenlere bağlanmıştı. Bu durum hastaların sorunlarını belirginleştirmiş ve ağırlaştırmıştı. Nitekim yapılan çalışmalarda astmatik çocukların yaklaşık yarısında GÖRH birlikteliği bulunurken; bu oran GÖRH ve astma için ayrı ayrı yaklaşık %10 olarak bildirilmektedir 1,3. Akciğer sorunu olan hastalarımızın da üçünde (no 4, 6 ve 9) hışıltı (wheezing) ve bronkospazm ile giden astmatik ataklar vardı ve bu durum uzun süreden beri devam etmekte idi.

    Hastalarımızın tümü, GÖRH’na yönelik tedaviden değişik derecelerde yarar gördü. Bu duruma, hastalığa eşlik eden demir eksikliği anemisinin düzeltilmesi yanında; GÖRH’nın tedaviye iyi yanıt verebilen bir durum olma olasılığı da neden olmuş olabilir.

    Çok yönlü semptomatolojiye sahip olabilen GÖRH’da, tanının geç konması ve hastaların tedavisiz kalması; komplikasyonların çeşitlenmesi ve ağırlaşmasına neden olabilir. Paroksismal atakları olabilen bu çocuklarda, EEG ile bu atakların nöbet ile ayırıcı tanısı kolayca yapılabilir.

  • Başa Dön
  • Özet
  • Giriş
  • Materyal ve Metot
  • Bulgular
  • Tartışma
  • Kaynaklar
  • Kaynaklar

    1) Vandenplas Y, Hassall E. Mechanisms of gastroesophageal reflux and gastroesophageal reflux disease. J Pediatr Gastroenterol Nutr 2002; 35: 119-136.

    2) Orenstein S, Peters J, Khan S, Yousef N, Hussain SZ. The esophagus.In: Berhman RE, Kliegman RM, Jenson HB (eds). Nelson Textbook of Pediatrics. 17 th Edition,: Saunders Company, 2004: 1217-1227.

    3) Rudolph CD, Mazur LJ, Liptak GS, et al. Guidelines for evaluation and treatment of gastroesophageal reflux in infants and children: recommendations of the North American Society for Pediatric Gastroenterology and Nutrition. J Pediatr Gastroenterol Nutr 2001; 32: 1-31.

    4) Shahnawaz M, van der Westhuizen LR, Gledhill RF. Episodic cervical dystonia associated with gastro-oesophageal reflux. A case of adult-onset Sandifer syndrome. Clin Neurol Neurosurg 2001; 103: 212-215.

    5) Gorrotxategi P, Reguilon MJ, Arana J, et al.Gastroesophageal reflux in association with the Sandifer syndrome. Eur J Pediatr Surg. 1995; 5: 203-5.

    6) Deskin RW.Sandifer syndrome: a cause of torticollis in infancy. Int J Pediatr Otorhinolaryngol.1995; 32: 183-185.

    7) Sommer A.Occurrence of the Sandifer complex in the Brachmann-de Lange syndrome. Am JMedGenet 1993; 47: 1026- 1028.

    8) Senocak ME, Arda IS, Buyukpamukcu N.Torticollis with hiatus hernia in children. Sandifer syndrome.TurkJPediatr.1993; 35: 209-213.

    9) Somjit S, Lee Y, Berkovic SF, Harvey AS. Sandifer syndrome misdiagnosed as refractory partial seizures in an adult. Epileptic Disord. 2004; 6: 49-50.

    10) Kotagal P, Costa M, Wyllie E, Wolgamuth B. Paroxysmal nonepileptic events in children adolescents. Pediatrics. 2002; 110: e46.

    11) Loureiro B, Ferrer-Lozano M, Abenia P, Ferraz S, Rebage V, Lopez-Pison J. Torticollis as a cause of consultation in neuropediatrics (abstract). Rev Neurol 1999; 29: 493-499

  • Başa Dön
  • Özet
  • Giriş
  • Materyal ve Metot
  • Bulgular
  • Tartışma
  • Kaynaklar
  • [ Başa Dön ] [ Özet ] [ PDF ] [ Benzer Makaleler ] [ Yazara E-Posta ] [ Editöre E-Posta ]
    [ Ana Sayfa | Editörler | Danışma Kurulu | Dergi Hakkında | İçindekiler | Arşiv | Yayın Arama | Yazarlara Bilgi | E-Posta ]