Değişik ülkelerde farklı yıllarda yapılan çalışmalarda fasciolo-sis görülme sıklığı bölgelere, çevre koşullarına, hayvan türüne, hayvanın yaşına ve yetiştirilme şekline göre değişmekle birlikte fasciolosis görülme sıklığının sığırlarda %3.3-27.3 arasında koyunlarda %0.7-29.4 arasında ve keçilerde %0.13-%2.02 arasında değiştiği görülmektedir
8-19.
Ülkemizden bildirilen çalışmalarda ise fasciolosis görülme sıklığı sığırlarda %0.4-54 arasında20-23, koyunlarda %3.9-72.6 arasında değiştiği22,24 ve keçilerde %60.2 olduğu bildirilmektedir24. Elazığ'da 1998-2000 yıllarında yapılan bir çalışmada sığırlarda %2.2 koyunlarda %2.1 keçilerde %1.4 oranında fasciolosis saptandığı bildirilmiştir5.
Çalışmamızda 2003-2007 tarihleri arasındaki beş yıl içinde genel olarak fasciolosis görülme sıklığı koyunlarda %1.6, keçilerde %0.8 ve sığırlarda %1.5 olarak saptanmıştır.
Yıllara göre ise sırasıyla %0.7-2.9, %0.6-1.4 ve %1.2-3.6 arasında değişmekte olduğu görülmüştür. Fasciolosis görülme sıklığının Elazığ'da önceki yıllara göre her üç türde de azaldığı görülmektedir. Bu azalmanın nedeni meraya çıkış oranlarının azalması ve besi hayvancılığına dönüşün artması olabileceği kanısındayız. Ayrıca saptanan fasciolosis oranları Samsun ve Van'dan bildirilenlere göre düşük olup Trakya'dan bildirilen oranlarla uyumlu görülmektedir. Bölgemiz çevre koşulları fasciolosis açısından uygun olmakla birlikte, Samsun ve Van'dan bildirilenlere göre fasciolosis görülme sıklığının düşük bulunması, çalışmaların yürütüldüğü mezbahalarda kesilen hayvanların yetiştirilme şekilleri, bölgeleri ve çalışmaların yürütüldüğü yıldaki iklimin farklı olması ile ilişkili olabileceği kanısındayız.
Değişik ülkelerde farklı yıllarda yapılan çalışmalarda fas-ciolosis nedeniyle oluşan yıllık ekonomik kaybın Kenya'da 8 0.2-0.3 milyon dolar, Irak'ta 12 29,85 Irak dinarı, İsviçre'de 13 52 milyon Euro, Yunanistan'da 14 292 Euro ve Avustralya'da hayvan başına 0.9-2.2 dolar 4 olduğu bildirilmiştir.
Elazığ'da 1998-2000 yıllarında yapılan çalışmada fasciolosis nedeniyle imha edilen karaciğerlerin toplam ekonomik değeri 21.428.000.000 TL olarak (yıllık 7.142.667.000 TL) olarak bildirilmiştir 5 Çalışmamızda toplam ekonomik kaybın 75.64 YTL veya 63.03 dolar (20 Ocak 2008 Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası kurlarına göre 1 dolar=1.2 YTL) olduğu, ortalama yıllık ekonomik kaybın ise 15.12 YTL veya 12.60 dolar olduğu görülmüştür. Elazığ'da fasciolosis görülme sıklığı önceki yıllara göre azalmış görülse de ekonomik kaybın artarak sürdüğü görülmektedir.
Sonuç olarak çalışmamızda Elazığ'da son beş yıl içinde fasciolosis görülme sıklığının kesimi yapılan koyunlarda %1.6, keçilerde %0.8 ve sığırlarda %1.5 olduğu ve toplam ekonomik kaybın 75.64 YTL veya 63.03 dolar olduğu saptanmıştır. Fasciolosisin dünyada ve ülkemizde halen yaygınlığını koruduğu ve ekonomik olarak ciddi kayıplara neden olmaya devam ettiği görülmektedir. Çalışmamızda belirlenen fasciolosis görülme sıklığı ve ekonomik kayıpların boyutu Elazığ'da ileride yapılacak daha sistematik araştırmalar ile fasciolosisden korunma ve tedavi stratejilerinin geliştirilmesine yönelik çalışmalara katkı sağlayacağı kanısındayız. Bulgularımız ayrıca fasciolosis ile etkili mücadelenin kayıpları azaltarak üretimi ve gelirleri artıracağı konusunda yetiştiricilerin de bilgilendirilmeleri gerektiğini göstermektedir.