[ Ana Sayfa | Editörler | Danışma Kurulu | Dergi Hakkında | İçindekiler | Arşiv | Yayın Arama | Yazarlara Bilgi | E-Posta ]
Fırat Tıp Dergisi
2013, Cilt 18, Sayı 1, Sayfa(lar) 048-050
[ Özet ] [ PDF ] [ Benzer Makaleler ] [ Yazara E-Posta ] [ Editöre E-Posta ]
HbA1c'nin Diyabetik Ayak Ülseri İyileşmesindeki Prognostik Önemi
Serkan AKÇAY1, İsmail Safa SATOĞLU2, Ahmet KURTULMUŞ1, Ece HARMAN3, Fırat ERPALA1
1İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Ortopedi ve Travmatoloji Kliniği, İzmir, Türkiye
2Katip Çelebi Üniversitesi Tıp Fakültesi, Ortopedi ve Travmatoloji Anabilim Dalı, İzmir, Türkiye
3İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Endokrin ve Metabolizma Kliniği, İzmir, Türkiye
Anahtar Kelimeler: HbA1c, Diyabet, Ayak, Ülser, Amputasyon, Hba1c, Diabetes Mellitus, Foot, Ulcer, Amputation
Özet
Amaç: Bu çalışmada amacımız, diyabetik ayak ülseri olan olgularda HbA1c'nin yara iyileşmesindeki prognostik değerini ve diyabetik komorbid faktörlerle olan ilişkisini incelemektir.

Gereç ve Yöntem: Ocak 2007-Aralık 2011 tarihleri arasında İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi Diyabetik Ayak Konseyine diyabetik ayak ülseri tanısıyla başvuran ve cerrahi debridman tedavisi önerilen hastaların kayıtları retrospektif olarak incelendi. Olgulardan yara iyileşme süresince; ilk vizite ve tedavi sonu olmak üzere en az iki HbA1c değeri mevcut olanlar çalışmaya dahil edildi. Diyabete bağımlı komorbiditeleri, yara yeri enfeksiyon varlığı, kültür antibiyogram sonuçları, lökositoz varlığı, sigara kullanımı, diyabet tanısı alma süreleri kaydedildi. Diyabetik ayak ülserleri Wagner-Meggit sınıflamasına göre sınıflandırıldı. Klinik takip süresi sonunda, olgular diyabetik ayak ülseri tamamen iyileşen ve ampütasyon cerrahisi uygulanan olmak üzere iki gruba ayrıldı.

Bulgular: Çalışmaya kayıtları ve klinik izlem süresi yeterli olan 30 olgu (25 erkek, 5 kadın) dahil edildi. Ortalama yaş 55,9 (37-88) yıl idi. Diyabetes mellitus tanısı ile takip süresi ortalama 10,4 (2-30) yıl idi. Klinik takip süresi 153,1 (30-320) gündü. 30 olgunun 25 tanesinde cerrahi debridman + medikal tedavi ile başarıyla iyileşirken; 5 olguda cerrahi debridman ve medikal tedavisi iyileşme olmamış, klinik olarak kötüleşme olması üzerine uygun seviyeden amputasyon cerrahisi uygulanmıştır.

Sonuç: Çalışmamızda amputasyon uygulanan grupta HbA1c değerleri ortalaması daha yüksek bulundu. Ancak amputasyon grubundaki hasta sayısının az olması sebebiyle gruplar arasında istatistiksel olarak anlamlı bir sonuç elde edilemedi. Bu farkın daha geniş hasta serilerinde incelenmeye değer olduğuna inanıyoruz.

  • Başa Dön
  • Özet
  • Giriş
  • Materyal ve Metot
  • Bulgular
  • Tartışma
  • Kaynaklar
  • Giriş
    Tüm dünyada yaklaşık 170 milyon diyabetes mellitus tanılı hasta mevcuttur ve bu hastalığın komplikasyonlarından etkilenmektedir. Amerika Birleşik Devletleri'nde ise 23,6 milyon diyabetes mellitus tanılı hasta bulunmaktadır1. Diyabetes mellitusa bağlı gelişen kronik hiperglisemi, ayak ülseri ile sonuçlanan böbrek, sinir ve damarlarda fonksiyon bozukluğu ve yetmezliğe neden olan uzun süreli hasar ile ilişkilidir2. Diyabetik ayak ülseri gelişimi; periferik arter hastalığı, dış travma ve biyomekanik streste artış gibi birçok mekanizmayı içerir3. HbA1c yüksekliğinin diyabetik ayak ülseri gelişme riski ve yara iyileşmesi ile olan yakın ilişkisi bilinmektedir4,5.

    Bizim bu çalışmadaki amacımız, diyabetik ayak ülseri olan olgularda HbA1c'nin yara iyileşmesindeki prognostik değerini ve diyabetik komorbid faktörlerle olan ilişkisini incelemek.

  • Başa Dön
  • Özet
  • Giriş
  • Materyal ve Metot
  • Bulgular
  • Tartışma
  • Kaynaklar
  • Materyal ve Metot
    İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesine Ocak 2007–Aralık 2011 tarihleri arasında Diyabetik ayak konseyine diyabetik ayak ülseri tanısıyla başvuran ve cerrahi debridman tedavisi önerilen hastaların kayıtları incelendi. Olgulardan yara iyileşmesi süresince, ilk vizitte ve tedavi sonunda olmak üzere en az iki HbA1c değeri mevcut olan olgular çalışmaya dahil edildi. Diyabete bağlı komorbiditeleri (periferik arter hastalığı, diyabetik nöropati, diyabetik nefropati ve diyabetik retinopati), bağımsız komorbiditeler( hipertansiyon, hiperlipidemi, koroner arter hastalığı), yara yeri enfeksiyon varlığı, kültür antibiyogram sonuçları, lökositoz varlığı, sigara kullanım alışkanlıkları, diyabetes mellitus tanı alma süreleri kaydedildi. Diyabetik ayak ülserleri Wagner-Meggit sınıflamasına göre sınıflandırıldı. Klinik takip süresi sonunda olgular, diyabetik ayak ülseri tamamen iyileşen ve amputasyon cerrahisi uygulanan olmak üzere iki gruba ayrıldı.
  • Başa Dön
  • Özet
  • Giriş
  • Materyal ve Metot
  • Bulgular
  • Tartışma
  • Kaynaklar
  • Bulgular
    Çalışmaya kayıtları ve klinik izlem süresi yeterli olan 30 olgu dahil edildi. Olguların 5'i kadın, 25'i erkek idi. Ortalama yaş 55,9 (37-88) yıl idi. Diyabetes mellitus tanısı ile takip süresi ortalama 10,4 (2-30) yıl idi. Klinik takip süresi 153,1 (30-320) gündü. Olguların diyabetik komorbiditeleri, sigara alışkanlıkları, enfeksiyon mevcudiyeti, kültür-antibiyogram pozitifliği ve lökositoz parametrelerinin gruplara göre dağılımı Tablo 1'de gösterilmiştir. Diyabetik ayak ülserlerinin Wagner.-Meggit sınıflamasına göre dağılımı Tablo 2'de gösterilmiştir. Tüm olguların klinik takip süresi başlangıcı ve sonundaki ortalama HbA1c değerleri Tablo 3'te verilmiştir. 30 olgunun 25'inde cerrahi debridman + medikal tedavi ile klinik takip süresinde diyabetik ayak ülseri başarıyla iyileşirken, 5 olguda cerrahi debridman + medikal tedavi ile klinik takip süresinde diyabetik ayak ülserinde iyileşme olmamış, klinik olarak kötüleşme olması üzerine uygun seviyeden amputasyon cerrahisi uygulanmıştır. Beş olgunun birine diz altı ampütasyon, üç olguya metatar-sofalengial eklemden dezartikülasyon ve bir olguya da proksimal interfalengeal eklemden dezartikülasyon uygulandı.


    Büyütmek İçin Tıklayın
    Tablo 1: Gruplara göre komorbid faktörlerin dağılımı


    Büyütmek İçin Tıklayın
    Tablo 2: Wagner-Meggit sınıflamasına göre olguların dağılımı


    Büyütmek İçin Tıklayın
    Tablo 3: Gruplar arası HbA1c ortalama değerleri

  • Başa Dön
  • Özet
  • Giriş
  • Materyal ve Metot
  • Bulgular
  • Tartışma
  • Kaynaklar
  • Tartışma
    Alt ekstremitede diyabetin en yaygın komplikasyonlarından biri diyabetik ayak ülseridir. Hastalıkları boyunca diyabetli hastaların yaklaşık %15'inde diyabetik ayak ülseri gelişmektedir6. Ülkemizde de özellikle yaşlı nüfusun artmasına bağlı olarak diyabetli hasta sayısı geçmiş yıllara göre hızla artmakta ve buna bağlı olarak kronik mikrovasküler komplikasyonların yanı sıra sıklığında da belirgin artış gözlenmektedir7.

    Lepore ve ark.8Yaptıkları çalışmada diyabetik ayak ülserli hastaların hastanede yattıkları süre ve taburcu olduktan sonraki bir yıl süresince HbA1c değerlerini kaydetmişler. Klinik takip sonunda amputasyon cerrahisi uygulanan hastalarda HbA1c değerinin diğerlerine oranla belirgin olarak yüksek bulmuşlar. Bizim çalışmamızda amputasyon uygulanan olguların HbA1c değerleri ile uygulanmayanların HbA1c değerleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmasa da diğer gruba göre yüksek bulduk.

    Markuson ve ark.9 yaptıkları çalışmada HbA1c değerleri yüksek olan diyabetik ayak ülseri olan hastalarda, HbA1c değeri düşük olanlara göre yara iyileşme süresinin daha uzun sürdüğünü bildirmişlerdir. Çalışmamızda amputasyon uygulanan gruptaki olgu sayısının diğer gruba göre az olması takip sürelerinin kıyaslanması açısından yetersiz olduğundan çalışmamızın eksik yönü olarak görmekteyiz.

    Sanhcez ve ark.10, yaptıkları çalışmada osteomiyelit nedeniyle cerrahi tedavi uygulanan diyabetik ayak ülserli 81 hastanın prospektif takibinde perioperatif kan şekeri kontrolünün amputasyon riski için belirleyici bir faktör olarak bildirmişler. HbA1c aracılığı ile başvuru öncesi glisemik kontrolünün sağlanmasının klinik sonuçlar üzerinde bir etkisi olmadığını ifade etmişlerdir. Bizim serimizde de buna paralel amputasyon uygulanan grupta klinik takip süresince HbA1c değerinin yüksek olmasına rağmen istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmamıştır.

    Çürüksulu ve ark.11 yaptıkları çalışmada diyabetik ayak komplikasyonu olan ve olmayan gruplar arasında HbA1c ve IL-6 değerleri arasında istatistiksel olarak anlamlı fark saptamışlar. Oğuz ve ark.12 çalışmalarında amputasyon uygulanan hastalarında HbA1c düzeyini, mikro ve makrovasküler komplikasyon varlığını, HT ve sigara kullanımı sıklığını amputasyon uygulanmayanlara göre daha yüksek saptamışlar. Bizim serimizde de amputasyon uygulanan hastaların takip süresince HbA1c değerleri yüksek bulunmuş olup, uygulanan tedaviye rağmen HbA1c değerinin yüksekliğinin devamının başarısızlık riskini arttırdığını düşünmekteyiz.

    Pitter ve ark.13 tarafından yapılan bir çalışmada Wagner sınıflamasına göre evre 4 ve 5'de olan 15 olgunun %93'ünde tedavi başarısız olmuş ve amputasyon uygulanmıştır. Bizim serimizde buna paralel amputasyon uyguladığımız 5 olgunun 4'ü Wagner-Meggit evre 4 idi.

    Çalışmamızın eksik yönü gruplar arasında yeterli olgu sayısının olmamasıdır, bununla birlikte, istatistiksel olarak gruplar arasında anlamlı fark olmamasına rağmen amputasyon uygulanan grupta HbA1c değerlerinin ortalaması yüksek bulundu. Başarılı tedavi edilen grubun HbA1c değerlerinin ortalamasında istatistiksel anlamlı fark bulunmamasına rağmen takip sonu değerlerinde düşüş saptanmıştır. Bunun yanında başvuru sırasında ileri evre diyabetik ayak ülseri, ileri yaş, periferik arter hastalığı ve diyabet süresinin tedavi sürecini etkileyen en önemli prognostik faktörler olduğunu düşünmekteyiz.

  • Başa Dön
  • Özet
  • Giriş
  • Materyal ve Metot
  • Bulgular
  • Tartışma
  • Kaynaklar
  • Kaynaklar

    1) Cowie CC, Rust KF, Ford ES, et al. Full accounting of diabetes and prediabetesin the US population in 1988–1994 and 2005–2006. Diabetes Care 2009; 32: 287–94.

    2) Diagnosis and Classification of Diabetes Mellitus. American DiabetesAssociation. Diabetes Care 2006; 29: 43-8.

    3) Prompers L, Huijberts M, Apelqvist J, et al. High Prevalence of Ischemia,Infection and Serious Comorbidity in Patients with Diabetic Foot Disease in Europe. Diabetologia 2007; 50: 18-25.

    4) Erdoğan M, Solmaz S, Canataroğlu A, Kulaksızoğlu M. Serum Homosistein Değerleri Diyabetik Ayak ile İlişkilidir. Turk Jem 2011; 15: 106-10.

    5) Aziz Ahmed KM. Association between high risk foot, retinopathy and HbA1c in Saudi Diabetic population. Pak J Physiol 2010; 6.

    6) Lavery LA, Armstrong DG, Wunderlich LP, Mohler MJ, Wendel CS, Lipsky BA. Risk factors for foot infections in individuals with diabetes. Diabetes Care 2006; 29: 1288-93.

    7) Ertuğrul MB, Baktıroğlu S, Aksoy M, Çalangu S. Diyabetik ayak ve infeksiyonu. Klinik Dergisi 2004; 17: 3-12.

    8) Lepore G, Maglio ML, Cuni C, et al. Poor glucose control in the year before admission as a powerful predictor of amputation in hospitalized patients with diabetic foot ulceration. Diabetes Care 2006; 29: 1985.

    9) Markuson M, Hanson D, Anderson J, et al. The relationship between hemoglobinA(1c) values and healing time for lower extremity ulcers in individuals with diabetes. Adv Skin Wound Care 2009; 22: 365–72.

    10) Aragón-Sánchez J, Lázaro-Martínez JL. Impact of perioperative glycaemia and glycated haemoglobin on the outcomes of the surgical treatment of diabetic foot osteomyelitis. Diabetes Res Clin Pract 2011; 94: 83-5.

    11) Çürüksulu H, Güvenen G, Aral H, Gültekin D, Nartop F, Başaran NA, Uzun A. Diyabetik ayak komplikasyonu bulunan ve bulunmayan DM'li hastalarda serum interlökin 6 ve hs-crp düzeyleri. Haseki Dergisi 2005; 14: 2-10.

    12) Oğuz A, Çuhacı N, Usluoğulları AC, ve ark. Ankara Medical Journal 2012; 12: 11-5.

    13) Pitter D, Wyssa B, Herter-Clavel C, Kursteiner K, Vaucher J, Lew D. Outcome of diabetic foot infections treated conservatively. Arch Intern Med 1999; 159: 851-6.

  • Başa Dön
  • Özet
  • Giriş
  • Materyal ve Metot
  • Bulgular
  • Tartışma
  • Kaynaklar
  • [ Başa Dön ] [ Özet ] [ PDF ] [ Benzer Makaleler ] [ Yazara E-Posta ] [ Editöre E-Posta ]
    [ Ana Sayfa | Editörler | Danışma Kurulu | Dergi Hakkında | İçindekiler | Arşiv | Yayın Arama | Yazarlara Bilgi | E-Posta ]