Konvansiyonel yöntemle karşılaştırıldığında mikro TESE' de sperm elde etme oranlarının daha avantajlı olduğu bulunmuştur
6. Amer ve ark.
7 tarafından çalışmada NOA hastalarının bir testisine konvansiyonel TESE uygulanarak %30 oranında sperm elde edilirken diğer testisine mikroTESE uygulanmış ve %47 oranında sperm elde edilmiş. Yine bir başka çalışmada primer mikro TESE yapılan hastalar ile başarısız konvansiyonel TESE sonrası sekonder mikro TESE uygulanan hastalar karşılaştırılmış ve başarı oranları benzer bulunmuştur
8. Literatüre bakıldığında, mikro TESE ile sperm elde etme oranlarının %42,9 ile 63 arasında değiştiği görülmektedir
9. Bizim makalemizde de sperm elde etme oranımızın önceki literatürle uyumlu olarak %54,7oranında olduğu görülmektedir.
Testis hacmi, sperm elde etmeyi tahmin etmek için geniş çapta araştırılan bir parametredir ancak yapılan araştırmalarda elde edilen genel sonuç, testis hacminin mikro TESE’de sperm elde edilmesi ile ilişkinin olmadığı yönündedir. Krausz ve ark. 10 yaptığı çalışmada testis hacminin normal olduğu olgularda %44, düşük hacimli testislerde %25 oranında sperm elde edildiği gösterilmiştir. Bryson CF ve ark. 11 yaptığı çalışmada, hastalar testis hacmine göre 3 gruba ayrılmış ve gruplardaki sperm bulma oranlarının testis hacmi <2 ml olanlarda %55, 2-5 ml olanlarda %56 ve >5 ml olanlarda %55 olduğu görülmüş. Sonuç olarak gruplar arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olmadığı gösterilmiştir. Yine benzer bir çalışmada testis volümü < 5ml olan olgularda %20,8, 6-15 ml arasındakilerde %40 ve >16 ml olanlarda %58,2 sperm elde etme oranı bulunmuştur 12. Bizim çalışmamızda testiküler hacmin TESE pozitif ve negatif gruplar arasında fark olmadığı, yani sperm elde etmede prediktif bir parametre olarak kullanılamayacağı gösterilmiştir.
FSH seviyesinin spermatozoa üretimiyle ilişkisinin olmadığı bilinmektedir 13. Bununla birlikte istatistiksel olarak anlamlı olmasa da FSH düzeyi ile TESE’de sperm bulma olasılığı arasında ilişki olabileceğini gösteren çeşitli çalışmalar bulunmaktadır 12. Yapılan bir çalışmada NOA tanılı olgular TESE öncesi FSH düzeylerine göre 4 ayrı gruba ayrılmış ve operasyon sonrasında gruplar arasında sperm elde etme oranları açısından anlamlı bir farklılık gözlenmemiştir 14. Yine Ozan ve ark.’nın 15 tek ya da iki taraflı orşipeksi operasyon öyküsü olan 148 NOA tanılı hasta serisinde, FSH düzeyinin ve testis volümünün mikro TESE ile sperm elde etme ve gebelik başarısında prediktif faktörler olmadığı gösterilmiştir. Souza ve ark. 16 tarafından yapılan çalışmada ise FSH değerinin 17 IU/mL ve altında olması durumunda sperm elde etme olasılığının daha yüksek olduğu bildirilmiştir. Yakın zamanda Çayan ve ark.’nın 17 kriptorşidizm öyküsü olan ve mikro TESE işlemi yapılan 327 azospermik hasta ile yapılan çalışmalarında toplam testis hacminin ≥13,75 ml ve FSH düzeyinin ≤17,25 mIU/ml olması durumunda sperm elde etme başarısının artacağı rapor edilmiştir 17. Dolayısıyla düşük serum FSH düzeyi ile mikro TESE operasyonunda sperm bulma olasılığı arasında korelasyon saptanmış olsa da bu konu hala belirsizliğini korumaktadır 18. Bizim çalışmamızda elde ettiğimiz bulgulara göre FSH düzeyi düşük olan hastalarda mikro TESE’de sperm elde etme oranı daha yüksek saptanmıştır.
Bir başka tartışmalı konu ise serum testosteron düzeyi ile NOA’de sperm bulma arasındaki ilişkidir. Bazı çalışmalarda normal spermatogenez için serum testosteron düzeyininde normal aralıkta olması gerektiği belirtilirken 19,20 buna karşı bazı çalışmalara göre ise serum testosteron düzeyinin mikro TESE’de sperm bulma başarısı üzerine etkisinin olmadığı yönünde sonuçlar mevcuttur 21,22. Bizim çalışmamızda serum total testosteron düzeyi ile mikro-TESE’de sperm elde etme arasında herhangi bir ilişki saptanmadı.
Yapılan çalışmaların çoğunda testiküler histopatolojinin NOA’de matür sperm bulmada prediktif faktör olarak kullanılabileceği bildirilmiştir 23. Sousa ve ark. 24 yaptığı çalışmada mikro TESE ile sperm bulma oranları sırasıyla; hipospermatogenezde %97,7, maturasyon arrestinde %53,3 ve Sertoly cell only sendromunda %29,8 olarak saptanmıştır. Buna benzer bir başka çalışmada sperm bulma oranı hipospermatogenezde %94, maturasyon arrestinde %37 ve Sertoly cell only sendromu grubunda %24 olarak bildirilmiştir 25. Bizim çalışmamızda sperm bulma oranını testiküler histopatolojiye göre sınıflandırdığımızda; hipospermatogenezde %93,1, maturasyon arrestinde %37,9 ve Sertoly cell only sendromunda %27,3 olarak saptandığı ve elde ettiğimiz sonuçların da literatür ile uyumlu olduğu görülmektedir.
Sonuç olarak; mikro TESE’de sperm bulma başarısını etkileyen faktörler değerlendirildiği zaman FSH düzeyi ve testiküler histopatolojinin ön plana çıktığı görülmektedir. Bu sonuçların yapılacak geniş serili ve prospektif randomize çalışmalar ile desteklenmesi gerekmektedir.