Gereç ve Yöntem: Ocak 2010-Ocak 2012 tarihleri arasında Bakırköy Dr Sadi Konuk Eğitim ve Araştırma Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Kliniğinde operatif histeroskopi yapılmıs 120 olgunun retrospektif kohort çalışması yapıldı.

Bulgular: Araştırmaya 120 hasta dahil edildi. Hastaların ortalama yaşı 44.33'dü. Operatif histeroskopi için en sık karşılaştığımız endikasyon endometrial polipti. İşlemle ilişkili olarak 4 olguda komplikasyon gelişti.

Sonuç: Histeroskopi güvenli ve efektif, komplikasyon oranları düşük minimal invaziv bir prosedürdür.

Preoperatif dönemde konulan tanılar şu şekildeydi: olguların 98'i (%81.7) endometrial polip, 13 (%10.8) olgu myoma uteri, 2 olgu Asherman sendromu (%1.7), 5 (%4.2) olgu uterin anomali ve 2 (% 1.7) olgu rest plasenta idi. Yapılan 120 Histeroskopide intraoperatif gözlemde: 95 (%79.2) olguda endometrial polip saptandı. 13 (%10.8) olguda myoma uteri, 5 (%4.2) olguda uterin septum, 2 (%1.7) olguda intrauterin sineşi, 2 (%1.7) olguda rest plasenta düşünüldü ve 3 (%2.5) olguda patoloji saptanmadı. Operatif histereskopide 95 olguya polip rezeksiyonu yapıldı. 13 olguya histeroskopik myomektomi, 2 olguya revizyon küretaj, 2 olguya adezyolizis, 3 hastaya endometrial biyopsi ve 5 olguya septum rezeksiyonu yapıldı.

Operasyonlar sırasında 7 hastadan örnekleme yapılmadı. Bunlardan 5 tanesi uterin septum, 2 taneside Asherman sendromlu olgu idi. 88 (%73.3) olgunun patoloji sonucu endometrial polip olarak raporlandı. 9 (%7.5) olgu myoma uteri, 5 (%4.2) olgu yetersiz proliferatif endometrium, 4 (%3.3) olgu sekretuar endometrium, 3 (%2.5) olguda basit atipisiz hiperplazi, 2 (%1.7) olguda atrofik endometrium ve 1 (%0.8) olgu koryonik villus ve 1 (%0.8) olguda endometrioid adenokarsinoma olarak rapor edildi. Tablo 1'de patoloji sonuçları gösterilmiştir.

Büyütmek İçin Tıklayın

Tablo 1: Operatif histeroskopi sonrası histopatoloji sonuçları

Dört olgumuzda akut komplikasyon gelişti. Geç komplikasyonla karşılaşmadık. 1 olgumuzda sıvı yüklenmesine bağlı pulmoner ödem, 2 olguda uterin perforasyon (Asherman sendromu ve 4 cm'lik submüköz myom) ve 1 olgudada intraoperatif şiddetli uterin kanama oldu. Komplikasyon gelişen olgular dışında tüm olgular postoperatif 1. günde taburcu oldular. Tüm olguların postop 1. haftada kontrollerinde sorun olmadığı tespit edildi. 3. ay kontrollerinde poliplerden 1 tanesinde rekürrens izlendi. 1 myom olgusunada operasyondan 5 ay sonra tedaviye dirençli uterin kanama nedeniyle total abdominal histerektomi yapıldı.

Yakın zamanda yapılan çalışmalar göstermiştir ki ağır menstrüal kanamanın tedavisinde histerektominin yerini histeroskopi alabilir⁹. Histeroskopinin avantajları daha kısa hastanede yatış süresi, azalmış morbidite, daha hızlı iyileşme periyodu ve daha düşük maliyet oranlarıdır^10,11. Bizim çalışma grubumuzun ortalama yaşı 44.33 iken DaCosta V ve arkadaşlarının yaptığı çalışmada ortalama yaş 36.65' dir¹². Bizim serimiz de literatürle uyumlu olarak en sık karşılaştığımız endikasyon anormal uterin kanamaydı^13-15.

Biz histeroskopi endikasyonlarımızı transvajinal ultrasonografi, SİS, HSG ve ofis histeroskopi ile koyduk. Endometrial patolojiler TVUSG ile kesin olarak ekarte edilemez. TVUSG' nin diagnostik başarısının düşüklüğü birçok çalışmada da dile getirilmiştir^16,17. Ancak kolay uygulanabilirliği, non-invaziv olması ve görece ucuz olması nedeniyle çoğu klinikte diagnostik algoritmada en başta yerini almaktadır. Şüpheli lezyonlarda SİS uygulanabilmektedir. Biz kliniğimizde transvajinal ultrasonografide şüphelendiğimiz olgularda ofis histeroskopi yapmaktayız. SİS yapılan olguların hepsi dış merkezden tarafımıza refere edilen olgulardı. Genel olarak histeroskopinin endometrial bir patolojiyi belirleyebilme duyarlılığı %90–97 ve özgüllüğü %62–93 arasında bildirilmektedir¹¹. Operatif histeroskopi sırasında en sık konulan intrao-peratif tanı Mettler ve ark.'nın¹⁵ çalışmasıyla uyumlu olarak endometrial polip olarak tespit edildi. Kimi çalışmalarda operatif histeroskopi için en sık endikasyon submuköz myoma uteri iken^12, bazı raporlarda da bizim çalışmamızla uyumlu olarak en sık endikasyon endometrial polip olmuştur¹⁵.

Biz operatif histeroskopi prosedüründe dünyada yaygın olarak kullanılan elektrolitsiz solüsyon %1.5'luk glisin kullanmaktayız. Ancak bu solüsyonların volüm yüklenmesi ve pulmoner ödem gibi ciddi yan etkileri nedeniyle bazı kliniklerde tercih edilmemektedirler. Gerek diagnostik gerekse operatif histeroskopi olsun, antibiotik profilaksisi literatürde hala tartışılmaktadır. Biz her iki uygulamada da antibiotik profilaksisi yapmaktayız ancak yakın zamanda yapılan bir çalışmada özellikle diagnostik histeroskopide antibiotik profilaksisi önerilmemektedir¹⁹. Ne yazık ki, operatif histeroskopi ile ilişkili ciddi komplikasyonlar mevcuttur. Uterin perforasyon, intraoperatif kanama, sepsis, anestezi komplikasyonları ve distansiyon sağlayan solüsyona bağlı sıvı yüklenmesı, elektrolit imbalansı, gaz embolisi olabilir²⁰.

Bizim serimizde 120 hastanın dört tanesinde akut komplikasyon gelişti. Akut komplikasyon oranımız %3.3 olarak tespit ettik ve geç komplikasyonumuz olmadı. Otuz sekiz yaşındaki olgumuzda pulmoner ödem gerçekleşti. Yoğun bakım tedavisiyle hastamız tedavi edildi. Literatürde raporlanan komplikasyon oranları Tablo 2'de gösterilmiştir.

Büyütmek İçin Tıklayın

Tablo 2: Operatif histeroskopide değişik merkezlerin komplikasyon oranlarının kıyaslanması

Sonuç olarak, histeroskopi güvenli ve efektif, komplikasyon oranları düşük minimal invaziv bir cerrahi prosedürdür.

1) Visnovsky J, Zubor P, Galo S, Klobusiaková D, Fiolka R, Kajo K. Validity of hysteroscopy in clinical setting: single centre analysis of 605 consecutive hysteroscopies. Ceska Gynekol 2008; 73: 365-9.

2) Jansen FW, Van Dongen H. Hysteroscopy: useful in diagnosis and surgical treatment of intrauterine lesions]. Ned Tijdschr Geneeskd 2008;152: 1961-6.

3) Birinyi L, Daragó P, Török P, et al. Predictive value of hysteroscopic examination in intrauterine abnormalities. Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol 2004; 115: 75-9.

4) Jansen FW, Vredevoogd CB, van Ulzen K, Hermans J, Trimbos JB, Trimbos-Kemper TC. Complications of hysteroscopy: a prospective, multicenter study. Obstet Gynecol 2000; 96: 266-70.

5) Mencaglia L, Perino MD. Diagnostic hysteroscopy today. Acta Eur Fertil 1986; 17: 431–9.

6) Word G, Grawlee LC, Widemann GL. The fallacy of simple uterine curettage. Obstet Gynecol 1958; 12: 642–6.

7) Grimes DA. Diagnostic dilatation and curettage: a reappraisal. Obstet Gynecol 1982; 3: 1–5.

8) Waggish MS, Barbet J, Valle MR. Operative hysteroscopy. In: Waggish MS, Barbet J, Valle RF, editors. Diagnostic and operative hysteroscopy: a text and atlas. Chicago: Year Book Medical Publishers, 1989; 163–78.

9) Sowter MC, Singla AA, Lethaby A. Pre-operative endometrial thinning agents before hysteroscopic surgery for heavy menstrual bleeding. Cochrane Database Syst Rev 2000; 2: CD001124.

10) Lindemann HJ, Gallinat A. Physikalische und physiologische grundlagen der CO2 hysteroskopie. Geburtshilfe Frauenheilkd 1976; 36: 729-37.

11) Wood C, Maher P. Minimally invasive gynaecological surgery. Aust Fam Physician 1992; 21: 772-3, 777-9, 782.

12) DaCosta V, Wynter S, Harriott J, et al. Operative hysteroscopy in a Jamaican cohort. West Indian Med J 2011; 60: 641-6.

13) Hulka JF, Peterson HA, Phillips JM, Surrey M. Operative hysteroscopy: american association of gynecology membership survey. J Am Assoc Laparosc 1995; 2: 131-2.

14) Hidlebaugh D. A comparison of clinical outcomes and cost of office versus hospital hysteroscopy. J Am Assoc Gynecol Laparosc 1996; 4: 39–45.

15) Mettler L, Wendland EM, Patel P, Caballero R, Schollmeyer T. Hysteroscopy: an analysis of 2-years' experience. JSLS 2002; 6: 195-7.

16) Gerber B, Krause A, Muller H, et al. Effects of adjuvant tamoxifen on the endometrium in postmenopausal women with breast cancer: a prospective long-term study using transvaginal ultrasound. J Clin Oncol 2000; 18: 3459-63.

17) Garuti G, Grossi F, Cellani F, Centinaio G, Colonelli M, Leurti M. Hysteroscopic assessment of menopausal breast-cancer patients taking tamoxifen; there is a bias from the mode of endometrial sampling in estimating endometrial morbidity. Breast Cancer Res Treat 2002; 72: 245 -53.

18) Fukuda M, Shimizu T, Fukuda K, Yomura W, Shimizu S. Transvaginal hysterosonography for differential diagnosis between submucous and intramural myoma. Gynecol Obstet Invest 1993; 35: 236-9.

19) Gregoriou O, Bakas P, Grigoriadis C, Creatsa M, Sofoudis C, Creatsas G. Antibiotic prophylaxis in diagnostic hysteroscopy: is it necessary or not? Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol 2012; 163: 190-2.

20) Munro MG. Complications of hysteroscopic and uterine resectoscopic surgery. Obstet Gynecol Clin North Am 2010; 37: 399–425.

21) Cayuela E, Cos R, Onbargi L, et al. Complications of operative hysteroscopy. J Am Assoc Gynecol Laparosc 1996; 3: 6.

22) Jansen FW, Vredevoogd CB, van Ulzen K, Hermans Trimbos J. Complications of hysteroscopy: a prospective, multicenter study. Obstet Gynecol 2000; 96:266–70.

23) Propst AM, Liberman RF, Hodow BL, Ginsburg ES. Complications of hysteroscopic surgery: predicting patients at risk. Obstet Gynecol 2000; 96: 517-20.