Eozinofilik peritonit aşikar peritonit bulguları ile beraber veya olmaksızın diyalizat sıvısında milimetreküpte 100'den fazla hücre olması ve bu hücrelerin %10'undan fazlasının eozinofillerden oluşması ile karakterize bir hastalıktır
4. Etiyolojisi tam olarak belli olmasa da bir hipersensitivite reaksiyonu olarak düşünülmektedir
6. Yapılan çalışmalarda periton zarında yer alan katater gibi diyaliz sisteminin bir parçası, peritondaki hava, diyaliz sıvısının kendisi veya periton içine verilen ilaçların hipersensitivite reaksiyonuna neden olabileceği bildirilmiştir
7-10. Fizyolojik olmayan bu değişikliklerin periton zarında meydana getirdiği alerjik reaksiyonlar genellikle kendiliğinden düzelebilmektedir
11. Bizim olgumuzda da her iki başvuruda aşikâr klinik bulgular olmadan periton sıvısında bulanıklık saptandı ve hücre sayımında EP'i destekleyen laboratuar bulguları elde edildi. Diyaliz sıvısının değiştirilmesiyle birlikte periton sıvısındaki bulanıklığın düzelmesi ve eozinofillerin kaybolması düşük glikoz yıkım ürünü içeren diyaliz sıvısına bağlı EP geliştiğini düşündürdü.
Diyaliz sıvıları içinde en fazla icodextrin içeren sıvılarla EP geliştiği bildirilmiştir9. Bazı yazarlar icodextrininin peritonda sürekli bir inflamasyona neden olduğunu ve hipersensitivite reaksiyonunu tetiklediğini ileri sürmüşlerdir5. Bizim hastamızda düşük glikoz yıkım ürünü içeren diyaliz sıvısı solüsyonu kullanılıyordu.
Periferik kanda eozinofili; Allerjik hastalıklar (astım, ürtiker, vb), parazitler, hematolojik hastalıklar (hodgkin hastalığı, lökomoid reaksiyon, vb), pulmoner eozinofili, gastrointestinal hastalıklar, sarkoidoz, periarteritis nodoza gibi birçok nedene bağlı olmakla birlikte eozinofilik peritonitte de eozinofili sıklıkla bulunur12,13.
Ortalama 7,9 ay takip edilen 23 periton diyaliz hastasının değerlendirildiği ileriye dönük bir çalışmada hastaların %60,8'de EP gelişirken, EP gelişen olguların %57'sinde periferik kanda da eozinofili gösterilmiştir2. Bizim hastamızın da her iki yatışında periferik kanda eozinofilisi mevcuttu.
Eozinofilik peritonitin ayırıcı tanısı yapılırken diğer kültür negatif peritonitler dikkate alınmalıdır. Kültür negatif peritonitlerin hücresel komponentlerine göre ayırıcı tanısı Tablo 1'de verilmiştir14.
EP tedavisi ile ilgili net bir görüş olmamakla birlikte hastalığın birkaç haftada kendiliğinden düzeleceğini bildiren yayınların yanında, muhtemel etkenin ortadan kaldırılması ile antihistaminik ve oral veya intraperitoneal steroid tedavisi kullanılmasını öneren çalışmalar da vardır3,11,15. Biz hastamızda muhtemel etken olarak düşündüğümüz diyaliz sıvısını değiştirdik ve setirizin tedavisi başladık. Hastanın ertesi gün diyalizatındaki hücreler azaldı ve üç gün içinde tamamen kayboldu. Setirizin tedavisi izlemde kesildi. Hastanın daha sonraki kontrollerinde diyalizat sıvısı berraktı ve mikroskobisinde hücre görülmedi.
Sonuç olarak, özellikle diyalize yeni başlamış hastalarda klinik bulgularla beraber veya olmaksızın periton sıvısının bulanık olmasının her zaman enfeksiyona bağlı olmayacağı, kültürde üreme olmayanlarda düşük glikoz yıkım ürünü içeren diyaliz sıvısına bağlıda EP gelişebileceği akılda bulundurulmalıdır.