Gereç ve Yöntem: Çocuk Hastalıkları servisinden Mikrobiyoloji Laboratuvarına 2002-2003 yılları arasında gönderilen 1067 çocuk hastanın kan kültür örnekleri retrospektif olarak değerlendirilmiştir.

Bulgular: 1067 hastadan 135 (%12.65)'inde üreme tespit edildi. Üreme tespit edilenlerin 84'ünde (%62.2) gram pozitif bakteriler ve 51'inde (%37.8) gram negatif bakteriler saptandı. Gram-pozitif bakterilerin % 52,3'ü koagülaz negatif stafilokok (KNS) ve %28,5'i Staphylococcus aureuscoagulase-negative staphycocci idi. KNS'da penisilin direnci %70.4 ve metisilin direnci % 29.5 bulundu. Staphylococcus aureus'larda ise metisilin direnci %58.3 olarak bulundu. Stafilokok ve enterokoklarda vankomisin direnci saptanmadı. Pseudomonaslarda siprofloksasin imipenemden daha sensitif bulundu. Ancak Enterobakterlerde imipeneme direnç tespit edilmedi.

Sonuç: Antibiyotik direnci sıklıkla izole edilen patojen bakterilerde yüksek oranlarda bulundu. Bu sonuçlar sepsisin ampirik antibiyotik tedavisinin belirlenmesinde lokal mikrobiyoloji laboratuarının önemli rolüne dikkat çekmektedir. Tam ve etkili tedavi, lokal olarak sık rastlanan organizmalara ve ortaya çıkan antibiyotik direnci için süren survalans çalışmalarına ait bilgi ve verilere gereksinim duymaktadır. ©2007, Fırat Üniversitesi, Tıp Fakültesi

Bu çalışmada hastanemiz çocuk servisindeki bakteriyemi etkeni mikroorganizmaları ve antimikrobiyal duyarlılıklarını araştırarak, çocuk hastalarda antibiyotiklerin doğru ve yerinde kullanımına yardımcı olmak amaçlanmıştır.

KNS'da penisilin direnci %70.4 ve metisilin direnci % 29.5 bulundu. S. Aureus'larda ise metisilin direnci %58.3 olarak bulundu. Stafilokok ve enterokok'larda vankomisin direnci saptanmadı. Gram pozitif bazı bakterilerdeki antibiyotik direnç oranları tablo 1'de verilmiştir. Pseudomonas'larda direnç oranları; amikacin %25, tobramisin %25, sefepim %40, imipenem %28.5, sefotaksim %41,6, seftazidim %41.6, ve ofloksasin %20 olarak bulundu. Acinetobacter, E.coli, Klebsiella ve Enterobacter spp için antibiyotik direnç oranları tablo 2'de verilmiştir. E.coli, Klebsiella ve Enterobacterlerde imipeneme direnç tespit edilmemiştir.

Büyütmek İçin Tıklayın

Tablo 1: Gram pozitif bakterilerde antibiyotik direnç oranları (%)

Büyütmek İçin Tıklayın

Tablo 2: Gram negatif bakterilerde antibiyotik direnç oranları (%) ve sayıları (n)

Hastanemiz çocuk servisi kan kültürlerinden izole edilen bakteriler arasında stafilokoklar birinci sıklıkta patojen olarak karşımıza çıkmakta ve bunları da enterobacterler ve nonfermenter gram (-) basiller izlemektedir. Belet ve ark.ları yenidoğan sepsisinde en sık olarak izoloe ettikleri etkenleri Candida türleri (%29.2), S. aureus (%15.3), Klebsiella türleri (%15.3) ve Escherichia coli (%12.5) olarak bildirmişlerdir ⁷. Satar ve ark.ları ise yenidoğan sepsisinde en sık olarak Klebsiella pneumonia (% 41), Enterobacter (% 14) ve Candida türlerini (% 12.2) saptamışlardır ⁸. Bizim çalışmamızda üreyen örneklerdeki kontaminasyon oranı %21.3 olarak bulunmuştur. Ancak Kara ve ark.larının Ankara'da yaptığı bir çalışmada, kontaminasyon oranı %34.5 olarak bildirilmiş ve ayrıca, üreme zamanının patojen ve kontaminasyon ayrımında kullanılabilecek verilerden biri olabileceği vurgulanmıştır ⁹.

The Surveillance Network (TSN) databazlarına göre 2000-2002 yılları arasında 17 yaş altı sepsisli çocuklardan izole edilen S. aureus'da metisiline rezistan oranları Kanada'da %8, Fransa'da %12,2, ABD'de %23,2 ve İtalya'da %27.3 olarak bildirilmiştir ¹⁰. Avustralya'da metisilin rezistansı %26 bildirilmiştir ⁶. Bu çalışmada ise bu oran %58.3 olarak saptandı. Yine İzmir'de Köse ve ark.ları çocukluk yaş grubunda kan kültürlerinde S. aureus'ta metisilin direnç oranını %56 ve koagülaz negatif stafilokoklardaki metislin direnç oranını ise % 57 olarak bildirmişlerdir ¹¹.

Bu çalışmada, önemli ve yüksek mortalitesi olan Pseudomonas türleri için siprofloksasin hassasiyeti (%80) , karbapenemlerden (%71.5) daha yüksek bulunmuştur. Bununla birlikte, çocukluk çağında siprofloksasin zorunluluklar dışında ilk tercih edilecek antibiyotikler arasında olmadığı bilinmektedir.

TSN databazlarına göre 2000-2002 yılları arasında 17 yaş altı sepsisli çocuklardan izole edilen E. coli'de amoksisilin-klavunik asite (AMC) direnç oranları ABD'de %6.8, Kanada'da %7, İtalya'da %15.5, Almanya'da %0 ve Fransa'da %10; seftazidime ABD'de %2.4, Kanada'da %4.7, İtalya'da %5.6, Almanya'da %1.4 ve Fransa'da %0.9; seftriaksona ABD'de %1.3, Kanada'da %5.7, İtalya'da %1.8, Almanya'da %0 ve Fransa'da %2.9; siprofloksasine ABD'de %2.3, Kanada'da %3.5, İtalya'da %4.2, Almanya'da %2.2 ve Fransa'da %1.3 olarak bildirilmiştir. TSN databazlarına göre K. pneumoniae'de AMC direnç oranları ABD'de %18.5, Kanada'da %12.7, İtalya'da %30.4 ve Fransa'da %2.8; seftazidime ABD'de %11.7, Kanada'da %7.1, İtalya'da %29.6, Almanya'da %19.4 ve Fransa'da %2.9; seftriaksona ABD'de %7.1, Kanada'da %6.5, İtalya'da %4.2; siprofloksasine ABD'de %0.5, Kanada'da %0.7, İtalya'da %0, Almanya'da %3.3 ve Fransa'da %0 olarak bildirilmiştir ¹⁰. Bu çalışmada direnç oranları bu bakteriler açısından yüksek oranlarda saptanmıştır. Yine İngiltere'de çocuklarda yapılan bir çalışmada E. coli ve K. pneumoniae'de sırasıyla amoksisiline %68.3 ve %100, sefuraksime %11.3 ve %9.2, siprofloksasine %7.7 ve %2.5 ve gentamisine %5.6 ve %0.8 oranında direnç oranları bildirilmiştir ¹.

Sonuç olarak, antibiyotik direnci sıklıkla izole edilen patojen bakterilerde yüksek oranlarda bulundu. Bu sonuçlar sepsisin ampirik antibiyotik tedavisinin belirlenmesinde lokal mikrobiyoloji laboratuarının önemli rolüne dikkat çekmektedir. Tam ve etkili tedavi, lokal olarak sık rastlanan organizmalara ve ortaya çıkan antibiyotik direnci için süren survalans çalışmalarına ait bilgi ve verilere gereksinim duymaktadır.

1) Gray JW. A 7-year study of bloodstream infections in an English children's hospital. European Journal of Pediatrics 2004: 1489- 1497.

2) Kozyrskyj AL, Carrie AG, Mazowita GB et al. Decrease in antibiotic use among children in the 1990s: not all antibiotics, not all children. CMAJ 2004, 20; 133-138.

3) Akkurt L, Havuz SG, Uyar Y, Karadağ A, ve ark. 1999-2000 yıllarında yoğun bakım ünitesinden izole edilen bakterilerde antibiyotik direnci. ANKEM 2002: 16; 14-17.

4) Kim YK, Pai H, Lee HJ, et al. Bloodstream infections by extended-spectrum β-lactamase-producing Escherichia coli and Klebsiella pneumoniae in children: epidemiology and clinical outcome. Antimicrob Agents Chemother 2002; 46: 1481–1491.

5) National Committee for Clinical Laboratory Standards: Performance Standards for Antimicrobial Disk Susceptibility Test, Approved Standard, NCCLS, Wayne 1997, M2-A6.

6) Douglas MW, Lum G, Roy J, Fisher DA, Anstey NM, Currie BJ. Epidemiology of community-acquired and nosocomial bloodstream infections in tropical Australia: a 12-month prospective study. Tropical Medicine and International Health 2004; 9: 795-804.

7) Belet N, Küçüködük Ş, Sezer T, Yıldıran A, Tanyeri B. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Yenidoğan Ünitesinde izlenen nozokomiyal sepsis olguları. Türk Pediatri Arşivi 2000, 35: 256-260

8) Satar M, Atıcı A, Türkmen M, Narlı N. Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Yenidoğan Yoğun Bakım Ünitesinde Nozokomiyal Enfeksiyonlar. Türk Pediatri Arşivi 1997, 32: 39-45.

9) Kara A, Kanra G, Cengiz AB, Apis M, Gur D. Pediatric blood culture: time to positivity. Turk J Pediatr 2004; 46: 251-255.

10) Jones ME, Karlowsky JA, Draghi DC, et al. Rates of antimicrobial resistance among common bacterial pathogens causing respiratory, blood, urine, and skin and soft tissue infections in pediatric patients. European Journal of Clinical Microbiology & Infectious Diseases 2004: 1133-1135.

11) Köse Ş, Ağuş N, Kula A, ve ark. Çocukluk yaş grubunda kan kültürlerinden izole edilen Staphylococcus spp'ler ve antibiyotik duyarlılıkları XXX. Türk Mikrobiyoloji Kongresi 2002, Antalya; p 01-51.