Büyütmek İçin Tıklayın

Resim 1: Aksiyal kontrastsız BT kesitinde sağ frontal korteks yerleşimli, çevresinde hipodens ödemin (okbaşı) eşlik ettiği hiperdens kitle lezyonu (ok) izlenmektedir (a). Aynı hastanın aksial (b) ve sagital (c) T2 ağırlıklı MRG kesitlerinde lezyon (ok) hipointens görünümde olup çevresinde hiperintens ödem mevcuttur. Kontrast madde enjeksiyonu sonrası aksial T1 ağırlıklı sekansta lezyon halkasal tarzda kontrast tutulumu göstermektedir (d).

Büyütmek İçin Tıklayın

Resim 2: Olgunun 6 ay sonraki kontrolünde elde edilen görüntüleme bulguları. Aksial kontrastsız BT tetkikinde lezyonda boyut artışı izlenmemiş olup (ok) önceki BT bulguları ile aynı özelliklere sahiptir (a). Aynı dönemde elde edilen MRG de kontrastlı T1 ağırlıklı sekansta intravenöz kontrast madde enjeksiyonu sonrası kitlede (ok) halkasal tarzda kontrast tutulumu izlenmektedir (b).

Primer tutulan organın karaciğer olması yanında karın içi diğer organlar, kas, kemik, lenf nodu, akciğer ve beyinde de metastatik lezyonlar olabileceği bildirilmiştir^10,11. Bizim hastamızda da primer tutulum yeri karaciğer olup hasta daha önce karaciğer kist hidatiğinden opere olmuş ve tanısı bu operasyonlardan sonra konulmuştur. Brasson-Hadni ve ark.'nın yaptığı çalışmada 117 AE'lu seride hastaların %20 sinde pulmoner metastaz ve sadece %1 inde serebral metastaz olduğu raporlanmıştır⁶. Bu hastalıkta beyin metastazı varlığı hastalığın terminal faz bulgusu olarak değerlendirilmektedir. Gebeliğin AE hastalığında beyin metastazı için predispozan rol oynayacağı düşünülmektedir¹². Serebral AE'un klinik semptomları nonspesifik olup santral sinir sistemindeki lezyonun lokalizasyonuna ve boyutuna bağlıdır. Baş ağrısı, bulantı ve kusma, nöbet, ekstremitelerde güç kaybı, kranial sinir tutulumu ve duysal bozukluluklar en sık görülen bulgulardır⁹. Bizim hastamızda da ani gelişen şuur bulanıklığı ve epileptik nöbetler mevcuttu.

Alveolar ekinokok lezyonları tüm yerleşim yerlerinde ekzojen proliferasyon, invazyon ve destrüksiyon özellikleriyle malign bir tümör gibi davranır. Uzak metastazlar da gelişebilir. Beyinde AE lezyonları çevre dokuyu invaze ederken serebral maligniteden ayırımı zordur. Tanı coğrafik prevalans, klinik hikaye, serolojik testler ve görüntüleme bulguları ile konulur¹³. Serebral AE lezyonları genellikle supratentorial yerleşimli olup multifokal ya da soliter görülebilirler. Bilgisayarlı tomografi ve MRG bulguları karakteristik olarak iyi sınırlı multiloküle kistik ya da solid kitle şeklindedir. Tek veya mulitple lezyonlar görülebilir. Kalsifikasyon ve çevreleyen ödem yaygındır. Periferal halkasal tarzda, heterojen, nodüler ve karnabahar benzeri kontrastlanma paternleri bildirilmiştir^14,15. Bizim olgumuzda BT'de serebral kitle lezyonu santralinde nekrotik komponente ait olduğu düşünülen hipodens görünüme sahipti (Resim 1). Periferal kısım ise hafif hiperdens görünümde olup kalsifikasyon içeriğini düşündürdü. Kitle çevresinde ödem mevcuttu. Bilgisayarlı tomografi bulguları primer ya da metastatik beyin tümörünü ekarte ettirmedi. Bunun üzerine çekilen MRG'sinde ise T1 ağırlıklı sekansta hipointens, T2 ağırlıklı sekansta hipointens görünümde, halkasal tarzda kontrast tutan, çevresinde yoğun vazojenik ödemin eşlik ettiği kitle izlenmesi özellikle alveolar kist hidatik öyküsü bulunan bu hastada serebral lezyonun alveolar kist hidatiğin beyin tutulumu olarak değerlendirilmesine yol açtı. Hastamızda tanımlanan BT ve MRG bulguları literatürde tariflenen alveolar kist hidatiğin serebral lezyonlarına ait görüntüleme bulguları ile uyumlu idi.

Serebral alveolar ekinokun ayırıcı tanısı primer ya da sekonder tümörler ile tüberküloz ve bakteriyel abse gibi enfeksiyöz nedenleri içerir. Primer ya da sekonder tümörlerde T2 ağırlıklı sekanslarda hipointens görünüm belirgin kalsifikasyon olmadıkça beklenmemektedir. Ayrıca lezyonun 6 aylık takibinde boyutlarında değişiklik olmaması serebral malignansiyi ekarte ettirmektedir. Tüberküloz lezyonlarının (tüberkülom) kontrastlanma paterni daha çok nodüler tarzda homojen olup bizim olgumuzdaki periferal kontrastlanmaya uymamaktadır. Abselerde ise T2 ağırlıklı sekansta hiperintens izlenmekte olup bizim olgumuzda lezyon T2 ağırlıklı sekansta hipointens izlenmiştir.

Karaciğer AE tıbbi tedavisinde benzimidazol türevleri kullanılır. Mebendazol ve albendazol ile yapılan çalışmalar umut vericidir. Küratif tedavi cerrahi rezeksiyondur¹⁶. Serebral lezyonların tedavisinde halen bir konsensus yoktur fakat mümkünse cerrahi yaklaşım tercih edilir⁹. Schmid ve ark.'ları gamma knife radyoterapi ile tek, büyük serebral lezyonların tedavisinde başarılı sonuçlar elde etmişlerdir. Hastalığın tekrarlama oranı hakkındaki bilgiler sınırlıdır¹⁷.

Sonuç olarak alveolar ekinokok biyolojik olarak malign seyirli olan paraziter bir hastalıktır. Özellikle endemik bölgelerde serebral kitle lezyonlarında alveolar ekinokokun beyin tutulumu ayırıcı tanıda düşünülmelidir. Bilgisayarlı tomografi ve MRG karakteristik bulguları ile serebral alveolar ekinokok tanısında önemli rol oynar.

1) Ammann RW, Eckert J. Cestodes. Echinococcus. Gastroenterol Clin North Am 1996; 25: 655-689.

2) Craig P. Echinococcus multilocularis. Curr Opin Infect Dis 2003; 16: 437-444.

3) Polat K, Ozturk G, Aydinli B, Kantarci M. Images of interest. Hepatobiliary and pancreatic: alveolar hydatid disease. J Gastroenterol Hepatol 2004; 19: 1319.

4) Schantz PM, Chai J, Craig PS, et al. Epidemiology and control of hydatid disease. In: Thompson RCA, Lymbery AJ (editors). Echinococcus and Hydatid Disease. Wallingford. Cab International, 1995: 233–331.

5) Pawlowski ZS, Eckert J, Vuitton D, et al. Echinococcosis in humans: clinical aspects, diagnosis and treatment. In: Eckert J, Gemmell MA, Meslin FX, Pawlowski Z (editors). WHO/OIE Manual on Echinococcosis in Humans and Animals: A Public Health Problem of Global Concern. World Organization for Animal Health and World Health Organisation. Paris, 2001: 47-59.

6) Bresson-Hadni S, Vuitton DA, Bartholomot B, et al. A twenty-year history of alveolar echinococcosis: analysis of a series of 117 patients from eastern France. Eur J Gastroenterol Hepatol 2000; 12: 327-336.

7) Kern P, Bardonnet K, Renner E, et al. European echinococcosis registry: human alveolar echinococcosis, Europe, 1982-2000. Emerg Infect Dis 2003; 9: 343-349.

8) Avcu S, Ünal Ö, Bora A, et al. Alveolar ekinokok beyin metastazı olan iki vakada MR-Spektroskopi bulgusu: lipid piki. 30. Ulusal Radyoloji Kongresi, 2009.

9) Algros MP, Majo F, Bresson-Hadni S, et al. Intracerebral alveolar echinococcosis. Infection 2003; 31: 63-65.

10) Bengisun U, Tunç G, Kesenci M,et al. Surgical treatment of advanced alveolar hydatid disease of the liver: A report of five cases. Surg Today 1997; 27: 261-265.

11) Akın O, Işıklar İ. Hepatic alveolar echinococcosis. Acta Radiol 1999; 40: 326-328.

12) Yang YR, Vuitton DA, Jones MK, Craig PS, McManus DP. Brain metastasis of alveolar echinococcosis in a hyperendemic focus of Echinococcus multilocularis infection. Trans R Soc Trop Med Hyg 2005; 99: 937-941.

13) Takci E, Sengul G, Akar A, et al.Alveolar echinococcosis of the brain in five patients. J Clin Neurosci 2008; 15: 1105- 1109.

14) Bensaid AH, Dietemann JL, de la Palavesa MM, et al. Intracranial alveolar echinococcosis: CT and MRI. Neuroradiology 1994; 36: 289-291.

15) Tüzün M, Altinörs N, Arda IS, Hekimoğlu B. Cerebral hydatid disease: CT and MR findings. Clin Imaging 2002; 26: 353-357.

16) Sato N, Uchino J, Takahashi M, et al. Surgery and outcome of alveolar echinococcosis of the liver: Historical comparison of mass screening systems in Japan. Int Surg 1997; 82: 201-204.

17) Schmid M, Pendl G, Samonigg H, et al. Gamma knife radiosurgery and albendazole for cerebral alveolar hydatid disease. Clin Infect Dis 1998; 26: 1379-1382.